De ”making of” van een fotoserie over gezag (fotoserie)

Niettemin is er, ook tegen die achtergrond van verval, nog altijd sprake van allerlei vormen van gezag. Afwisselend trekken ze voorbij op de foto’s uit de serie: traditioneel gezag, autoritair gezag, coachend en overredend gezag, falend gezag, empathisch gezag.

Hoe kom je aan het idee voor zo’n fotoserie, en hoe krijgt dat langzamerhand vorm in je hoofd?

„Het hangt van het onderwerp af hoe makkelijk je tot iets komt. Er zijn thema’s waarbij je meteen weet wat het moet gaan worden, maar meestal vraagt het tijd. Een idee groeit. Als fotograaf ben je echter veel onderweg, en heb je dus tijd om er over na te denken.

Het thema van deze serie, ”Autoriteit”, biedt veel invalshoeken. Je zou bijvoorbeeld allerlei gezagsverhoudingen in de maatschappij kunnen uitbeelden. Een coach die een groepje traint. Iemand die een zaal toespreekt. Een onderwijzer voor de klas. Een moeder met een kind. Een conducteur in een trein, waarbij je zowel falend gezag –onderuitgezakt met de voeten op de bank– als functionerend gezag kunt uit beelden. Enzovoort.

Mede vanwege de praktische kant heb ik ervoor gekozen om het te beperken tot een man en een vrouw die verschillende gezagsverhoudingen uitbeelden.”

Hoe kwam je erbij om een slooppand als locatie te kiezen?

„Gezag wordt ondermijnd en is aan verval onderhevig. Het is niet zo dat je dan meteen denkt: Laat ik dat eens in een slooppand uit gaan beelden, maar je weet dat die neergang duidelijk gemaakt moet worden.

Even heb ik gedacht om een oud deurkozijn in een landschap te zetten. Een attribuut als kader en doorkijkje voor verschillende situaties. Toen ik echter tijdens een andere opdracht een slooppand tegenkwam, dacht ik meteen: Dit is het!

Daarmee was ik er nog niet, want het pand was hermetisch afgesloten en de toegang verboden. Gelukkig bleek een van de buren de makelaar van het pand te kennen, en hij gaf toestemming om er de fotoserie te maken. Er werd nog wel bij gezegd dat ik haast moest maken want binnenkort zou het echt gesloopt gaan worden.

Bij de achterburen kon ik stroom regelen. Anders was het niet mogelijk geweest om de ‘staties’ uit te lichten en dan had het dus ook niet gekund.

Waar vind je modellen die op de foto willen, en hoe kom je aan al die attributen?

„Ik ken een aantal mensen die er lol in hebben om model te staan, het is heerlijk dat je je niet bezwaard hoeft te voelen als je hen vraagt. Het kostte nog wel enige moeite om de agenda’s op elkaar afgestemd te krijgen. Uiteindelijk bleven er maar twee data over. Het weer moet dan ook meewerken, want het pand was zeker niet waterdicht. Overigens hebben de ‘modellen’ ook erg meegedacht. Samen werk je dan aan een soort project.

Voor zo’n fotosessie zijn veel attributen nodig. Verkiezingsposters, een standaard voor een bijbel allerlei soorten kleding, een fauteuil, schemerlamp, schoolattributen, gereedschap om iets op te hangen, 100 meter verlengsnoer voor de stroomvoorziening.

De situaties moeten wél kloppen. Op de foto waar de vrouw met jasschort (!) de man van koffie voorziet, wordt een situatie van vroeger gesuggereerd. Dan kun je de man geen krant laten lezen op tabloidformaat. Het was nog een hele toer om aan een krant met het oude formaat te komen. Iets wat je wellicht niet verwacht bij een mediabedrijf.

De schoolsituatie was –vanwege de praktische kant– gearrangeerd zonder kind. Maar een van de kinderen uit de buurt wilde wel model staan. Zo ontstaan er spontaan nog veranderingen.

Kost de afwerking van de foto’s veel tijd?

„Tegenwoordig met photoshop staat ons fotografen een hele trukendoos ter beschikking. Dat maakt ook dat mensen soms al te makkelijk denken: Oh, dat shop je er wel even bij. Vaak is dat veel werk en het is ook weer niet zo dat alles mogelijk is.

Wat er in deze serie gemonteerd is had meestal een praktische oorzaak. Degene die model staat voor boer is dezelfde als de agent. Die foto is dus in etappes gemaakt en later ingemonteerd. Overigens stonden de personen in een vensterbank van ongeveer 25 centimeter breed met aan de achterkant een gapend gat... Niet heel erg makkelijk dus om stabiel te staan en natuurlijk over te komen.

Voor de schoolsituatie had ik maar één schoolbankje en stoel, ook deze foto is in een serie foto’s gemaakt die later samengevoegd zijn. Verder zijn er wat leuzen op de muur weggehaald, niet eens vanwege het schunnige karakter, maar omdat ze detoneerden met de compositie. Eigenlijk was het een heel net slooppand. Sommige graffiti was zelfs zeer welkom. Verder is alles gefotografeerd zoals het was. What you see, is what you get.”

Had je nog dingen anders willen doen?

„Natuurlijk is het zo dat het allemaal nog beter had gekund, maar er zijn dingen die je je pas achteraf realiseert. De laatste foto die gemaakt moest worden was die van de vrouw met hoofddoek. Het werd al donker en de achterbuurman –die van de electriciteit– vroeg hoe lang het nog ging duren, want hij moest weg. Snel hebben we de laatste situatie in scene gezet, maar dan zie je dingen over het hoofd (letterlijk). Ik weet niet of het opvalt, maar de hoofddoek had in de jas gemoeten en niet eroverheen…”

De ”making of” van een fotoserie over gezag (fotoserie)

RD.nl in uw mailbox?