Met hun profielwerkstuk ”Wiskunde in potlood en penseel” sleepten de leerlingen uit 6 vwo van het Wartburg College, locatie Revius, de eerste prijs in de wacht bij een wedstrijd op het Wetenschapscongres 2014 van de Universiteit Leiden.
Gaat jullie profielwerkstuk over kunstige wiskunde of wiskundige kunst?
Verna: „Vooral het laatste. Het gaat echt om de kunst, die hebben we geanalyseerd op wiskundige elementen.”
Amarens: „En wel op vijf onderwerpen: veelvlakken, symmetrie, oneindigheid, perspectief en de gulden snede. In totaal hebben we meer dan tien oude schilderijen bekeken. Zoals werken van Escher en de ”Mona Lisa” van Leonardo Da Vinci.”
Verna: „Ook hebben we willekeurig zeven moderne Nederlandse kunstenaars benaderd, geïnterviewd. Zoals Robbie Cornelissen en Allie van Altena. Hun werken hebben we ook geanalyseerd.”
Hoe belangrijk is wiskunde in de kunst?
Amarens: „Door de eeuwen heen is het altijd belangrijk geweest. De rol van wiskunde veranderde wel door de ontwikkeling van de techniek. Denk aan tekenprogramma’s op de computer waar wiskunde bij komt kijken.”
Verna: „In de kunst worden veel wiskundige principes gebruikt. Te veel voor ons om te onderzoeken, daarom selecteerden wij er vijf.
In de tijd van de renaissance maakten kunstenaars bewust gebruik van wiskunde. Later, in de abstracte kunst, zag je dat minder.”
Waarom wordt er wiskunde in de kunst gebruikt?
Verna: „Wiskunde is verweven met de werkelijkheid, want om alles om ons heen te beschrijven gebruiken wetenschappers wiskunde. Op hun beurt proberen kunstenaars in een schilderij de werkelijkheid te vangen. Om daarbij alles natuurgetrouw weer te geven maken ze als vanzelf gebruik van wiskunde. Perspectief bijvoorbeeld: daarmee creëren ze diepte en ruimte in hun kunstwerk.”
Amarens: „Er is wel verschil. De ene kunstenaar is heel bewust met wiskunde bezig, de ander verwerkt onbewust bepaalde verhoudingen in zijn werk.”
Welke wiskunde kun je eenvoudig terugzien in een schilderij?
Verna: „De leek merkt perspectief en symmetrie al snel op. Om veelvlakken te zien, moet je echt wat meer van het onderwerp afweten. En wat de gulden snede betreft: je moet eerst meten, voordat je weet dat die aanwezig is.”
Geniet je nu meer van kunst, nu je dit allemaal weet?
Amarens: „Ik houd van kunst en bezoek al regelmatig musea, maar nu ik meer van wiskunde in kunst afweet, is dat hartstikke leuk om terug te zien in schilderijen.”
Verna: „Ons profielwerkstuk is voor mij meer geweest dan alleen onderzoek. Het heeft mijn ogen geopend voor kunst. Ik kijk nu anders naar schilderijen. Als je ergens wiskundige principes in ontdekt, kan het je een duidelijker beeld geven van wat de kunstenaar je wil vertellen.”
Wat vonden jullie het leukst aan jullie onderzoek?
Amarens: „De interviews met de kunstenaars zal ik nooit vergeten. Ze hadden allemaal een andere werkwijze, en een eigen visie op het gebruik van wiskunde.”
Verna: „Ik vond het erg leuk om me te verdiepen in kunst en daarin allerlei wiskundige elementen te ontdekken.”
Jullie hebben ook een prijs gewonnen met jullie profielwerkstuk.
Verna: „Onze begeleidende docent, meneer Breman, was ontzettend enthousiast over ons pws en heeft ons op het idee gebracht het in te sturen voor een wedstrijd van de Universiteit Leiden.
Op vrijdag 13 juni werd het Wetenschapscongres gehouden, daar moesten we de resultaten van ons onderzoek presenteren. De jury vond unaniem dat onze presentatie de beste was.”
Amarens: „Meedoen met de wedstrijd was wel spannend, maar leuk. Ik raad anderen aan hun pws ook in te sturen. Je kunt daarmee je eigen werk belonen.”
Verna: „Ik zou jongeren die nu met hun profielwerkstuk aan de slag gaan willen adviseren om een uitdagend onderwerp te kiezen. Probeer buiten de lijntjes te kleuren. Ga de uitdaging aan!”
tekst: Michiel Kerpel
beeld: Wartburg College
publicatie: 4 juli 2014
