Waar gaat jullie profielwerkstuk over? 

“Retorische overtuigingskracht” is het onderwerp van ons profielwerkstuk. De hoofdvraag die centraal staat, is: “Hoe krijgt overtuiging bij politieke speeches kracht?”. Aan de hand van theorie en praktijk hebben we deze vraag geprobeerd te beantwoorden. Voor de theorie hebben we onder andere dikke pillen van Quintilianus, Aristoteles en Cicero gelezen. Zij hebben tot in detail de retorica beschreven. De toepassing in de praktijk hebben we uit twee speeches gehaald. Florian heeft de eerste Catilinarische speech van Cicero (“O tempora, o mores”) geanalyseerd en Gijs de campagnespeech van Obama in New Hampshire (“Yes, we can”). Onze conclusie luidt dat een politieke speech overtuigingskracht heeft wanneer je je houdt aan de regels die de leer van retorica voorschrijft. Deze regels zijn bijvoorbeeld: houd je aan een strakke indeling van een speech, vervul alle taken van een redenaar en maak gebruik van de overtuigingsmiddelen (ethos, pathos en logos).

Waarom kozen jullie voor dit onderwerp? Hebben jullie zelf iets met het onderwerp?

We zijn allebei al bijna drie jaar lid van debatclub Publius van de Guido de Brès in Rotterdam. Op die manier hebben we beiden wel met een stukje retorica te maken. Als je een speech houdt op een wedstrijd (bijvoorbeeld het NK Debatteren) wil je wel dat jóúw speech indruk maakt op de jury. Zo kwam het dat we meer over het onderwerp retorica te weten wilden komen.

Waarom is jullie PWS interessant voor anderen? Wat maakt jullie onderwerp zo bijzonder?

Retorica is niet iets wat je alleen toe kan passen als je politicus of advocaat bent. Bekleed je zo’n functie, dan is het inderdaad wel raadzaam om de beginselen van de retorica te kennen. Maar ook als je niet dat beroep hebt, kan je retorica toepassen. Bijvoorbeeld in de klas als je presenteert, maar ook als je aan de keukentafel een verhaal wilt vertellen waarbij iedereen met open mond zit te luisteren. Kortom, als je het systeem van de retorica snapt en kan gebruiken voor jezelf, zal je veel effectiever gaan spreken.

Ontdekte je iets leuks/grappigs/verrassends?

Toen we de speech van Obama en de speech van Cicero naast elkaar legden om ze met elkaar te vergelijken, viel ons iets leuks op. Hoewel de speeches qua situatie, tijd, persoon, plaats en rol van elkaar verschillen, hebben ze veel overeenkomsten. Beide heren maken ‘perfect’ gebruik van dingen uit de retorica. Ze bouwen hun speech op volgens de voorgeschreven elementen, maken gebruik van de overtuigingsmiddelen en vervullen alle taken van een redenaar. Het meest opvallende en leuke is wel dat allebei de speeches vol zitten met stijlfiguren. Dat maakte het analyseren des te interessanter.

Zijn jullie tegen problemen aangelopen bij het maken van je PWS?

Nee, problemen hebben we niet echt gehad. Wel is het jammer dat we bijvoorbeeld geen beeldmateriaal hebben van hoe Cicero zijn speech heeft gehouden. Dat had wel heel interessant geweest. Daar had je nu echt veel van kunnen leren… Uiteraard is de speech van Obama zeker een goed voorbeeld van hoe het moet en ook zeker het bekijken waard!

Wat was het leukste wat jullie hebben gedaan/meegemaakt?

Toen we wisten dat het dit onderwerp werd, hebben we ons opgegeven voor pre-university classes aan de Universiteit Leiden. Het onderwerp was heel toepasselijk: “Recht, retorica en democratie”. Samen met de docenten Jordi Wiersma en Daniël van der Maas hebben we gekeken naar de theorie van de retorica, maar ook geoefend met het opbouwen van een goede speech. Dat was wel echt een onwijs leuke ervaring! Het heeft ons goed zicht gegeven op het onderwerp en daarbij heeft het ons ook geholpen onze vraag te formuleren.

Welk eindcijfer kregen jullie?

Een 8,8.

Wat is jullie gouden tip voor jongeren die hun profielwerkstuk nog moeten maken?

Kies een onderwerp waar je echt iets mee hebt. Dat maakt het onderzoeken namelijk leuker, leerzamer en makkelijker. Houd verder goed je deadlines in de gaten en communiceer goed met elkaar wie wat doet.