Om 08.59 spelen de achttien klokken van het carillon van de hervormde kerk in Zevenbergen een vrolijk deuntje van Bach. Nog zestig seconden, weet Jesse. Dan slaat luidklok Maria negen keer. De galm, de zoem, gaat dwars door hem heen.

Net nadat een metalen hamer negen keer op de eeuwenoude kerkklok heeft geslagen, serveert de klokkenfan koffie in de pastorie naast de kerk.

Even oneerbiedig: wat is er zo boeiend aan een metalen bel die herrie maakt?

„Klokgelui heeft me gegrepen vanaf het moment dat ik kon lopen. In de kerk waar mijn vader predikant was, mocht ik van de koster in de meterkast een knopje omzetten waardoor de klok ging luiden. Het geluid dat dan ontstaat gaat niet het ene oor in en het andere uit, maar blijft. Het komt van boven op je af en gaat dwars door je heen.”

Wat voor effect heeft het geluid van een klok op jou?

„Klokgelui versterkt mijn emotie. Het kan bij een begrafenis jammerend klinken en bij een trouwerij feestelijk.”

Jullie kerk heeft één luidklok die oproept voor de eredienst. Jij wilt er graag twee bij laten plaatsen. Waarom?

„Voor de oorlog hingen er in onze toren nog twee kleinere klokken. En de rooms-katholieke kerk aan de overkant heeft zelfs vier klokken. Op de eerste zes lijdenszondagen luiden ze alleen de kleinste klok. Op de zevende zondag is het Pasen, dan klinken ze feestelijk alle vier.”

Jij zit in de commissie die bepaalt welke klokken van de Dom in Utrecht zondags luiden. Wat doe je dan?

„De Dom heeft veertien luidklokken die we bijna nooit tegelijkertijd luiden. We kiezen er een aantal uit. Je moet weten welke combinaties goed zijn en wat bij elkaar past. Bij een doopdienst willen we sowieso de klok met de naam ”Johannes de Doper” luiden. Daar zoeken we passende klokken bij die feestelijk klinken. En met Kerst beginnen we het klokgelui met vijf kleine, vrolijke klokjes. Engelengeluid.”

Verschillen klokken enkel van elkaar in formaat en klank?

„Je hoort ook verschil in karakter. De nieuwe klokken in de Dom, uit 1982, klinken anders dan die uit het jaar 1505. Eeuwenoude klokken zijn met liefde gemaakt. Als je hun zoem, hun galm hoort, strijkt de ziel van de klok over die van mensen.”

Niet iedereen zal dat zo ervaren. Buurtbewoners klagen soms over de geluidsoverlast die een klok met zich meebrengt. Terecht?

„Zulke geluiden hoor ik weleens in de media. Gelukkig vinden ook niet-gelovige mensen vaak dat klokgelui bij het dorp hoort. Het geeft hun een vertrouwd, rustgevend gevoel. Mensen die klagen, zijn in veel gevallen nieuw naast een kerk komen wonen en ergeren zich aan de slagen van de klok, ook ’s nachts. Dan denk ik: was ergens anders gaan wonen. Die kerk staat vaak al honderden jaren op dezelfde plek.”

Hebben klokken invloed op de manier waarop jij je geloof beleeft?

„Jazeker. Ik voel me aangetrokken tot de evangelische stroming met haar Opwekkingsmuziek. Maar evangelische mensen vinden klokken niet zo functioneel. „Je hebt toch een horloge of smartphone die de tijd aangeeft”, zeggen zij. Dat vind ik onbegrijpelijk. De klok hoort mijns inziens bij het kerkelijk leven. Ik kan de luidklok niet opgeven.”

Hoe is het gesteld met de klok in reformatorische kerken?

„Ik vind het mooi dat 99 van de 100 reformatorische kerken een klok hebben, ondanks dat we leven in een ICT-achtige tijd.”

Hoe gaat het met de Nederlandse klokkencultuur?

„Die zinkt langzaam in. Roomse kerken hebben de meeste klokken, maar die sluiten ook het vaakst. Per rooms-katholieke kerk die de deuren dichtdoet, verliezen we een heel stel klokken.”

Is er nog hoop voor de klok?

„Gelukkig wel. Ik ben niet de laatste generatie die zich interesseert in de rijke historie en boodschap van klokken. De kinderen in mijn klas vertel ik over mijn passie. En ondertussen breng ik met vrienden het Nederlandse klokkenlandschap in kaart. We proberen alle klokken die verloren dreigen te gaan, te filmen voor onze YouTubekanalen.”

Aan het begin van de coronacrisis luidden overal in Nederland „klokken van hoop en troost”, volgens de Raad van Kerken. Klonk het voor jou ook zo?

„Het mooie van klokgelui is dat je het kunt interpreten zoals je wilt. Op zondag klinkt het als een oproep om naar de kerk te komen. Nu klonk het als: we denken aan jullie.”