Het was vroeger misschien je lievelingsspel: soldaatje spelen. Met namaakgeweren, waterpistolen en een plastic zwaard riep je in no time een oorlog in het leven. Vol vuur vocht je met de vijand; even daarvoor nog je vriend. En als je de oorlog beu was, legde je de wapens neer. En was je vijand je vriend weer.

Natuurlijk hoorde je over verre landen waar écht oorlog is. En besefte je dat je dankbaar moest zijn dat je in een vrij land leeft. En niet in Somalië, bijvoorbeeld. Een land waarin oorlog géén spelletje is. Waar je leeftijdgenoten met echte kogels te maken hebben. En een strijd op leven en dood.

Dat werd pijnlijk duidelijk door een rapport dat mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) dinsdag publiceerde. Het rapport is gebaseerd op interviews met meer dan 164 Somalische kinderen, ouders en leraren. Wat blijkt? Kinderen van amper tien jaar oud worden gedwongen om in de frontlinie te vechten. Rebellen van de radicale islamitische groepering al-Shabaab gebruiken de kinderen soms als kanonnenvoer in gevechten tegen het regeringsleger, de Federale Overgangsregering (TFG).

Onvoorstelbaar!

Inderdaad. „Somalische kinderen zijn nergens veilig”, aldus Zama Coursen-Neff van HRW, een van de auteurs van het rapport. De rebellen van al-Shabaab ontvoeren kinderen uit huizen en scholen om hen te laten vechten, om hen te verkrachten of om hen uit huwelijken. Jongens worden na een paar weken zware training naar de frontlinie gestuurd. Zij sneuvelen als menselijk schild om de volwassen strijders te beschermen, aldus het rapport. Al-Shabaab ontvoert ook meisjes, die vervolgens moeten helpen aan het front of worden uitgehuwelijkt aan rebellen. Ouders die hun kinderen beschermen, of kinderen die proberen te ontsnappen, worden zwaar gestraft of zelfs gedood.

Waarom ontvoert al-Shabaab kwetsbare kinderen?

Om haar slinkende ledenaantal op te krikken. Somalië is al 21 jaar het toneel van aanhoudend geweld. Honderdduizenden mensen zijn daarbij omgekomen en zeker 2 miljoen anderen op de vlucht geslagen. De uittocht van de bevolking is een bedreiging voor de strijders van al-Shabaab, want ze zijn afhankelijk van de lokale bevolking voor nieuwe rekruten en inkomsten uit belastingen.

Treedt de regering niet op?

Die maakt zich volgens het rapport óók schuldig aan het inzetten van kindsoldaten. Ondanks beloften. Somalië heeft namelijk al in 2010 toegezegd geen kinderen te rekruteren voor het leger. Daarnaast heeft de regering kinderen die vermoedelijk bij al-Shabaab horen opgesloten in plaats van hun bescherming te bieden. „Het gruwelijke gedrag van al-Shabaab is geen reden voor de regering om ook kinderen als soldaten te gebruiken”, aldus Coursen-Neff. „De TFG moet haar verplichtingen nakomen en stoppen met het rekruteren en inzetten van kindsoldaten en mensen die hen gebruiken straffen. Regeringen die de TFG steunen, moeten duidelijk maken dat dit soort gedrag onacceptabel is.”

Maar hoe?!

Vandaag is er een internationale top in Londen over de grote problemen in Somalië. Regeringsleiders bespreken de toekomst van het land. In het rapport dringt HRW er bij hen op aan om de bescherming van kinderen en mensenrechten hoog op de agenda te zetten. Gisteren werd bekend dat extra vredestroepen de centrale regering van Somalië moeten gaan ondersteunen. Of de bloedige strijd ooit zal stoppen, is de vraag. Dat er tot die tijd kinderen sneuvelen, is zeker. Want oorlog is geen kinderspel.

-

Jongen, 15 jaar, Mogadishu:

„We werden door al-Shabaab meegenomen naar een gevecht tussen hen en de TFG. Alle jonge kinderen werden in de frontlinie geplaatst. Ik ook. Van al mijn klasgenoten –zo’n honderd jongens– zijn er maar twee ontsnapt, de rest is gedood. De kinderen stierven en de grotere strijders renden weg.”

-

Meisje, 16 jaar, Bondhere:

„De rebellen ontvoerden mij uit huis. Ze sloten me op in een andere woning en zeiden: „We zullen je laten trouwen met onze leider.” Een maand lang werd ik gevangengehouden. Ik huilde dag en nacht. Tegen de rebellen zei ik dat ze naar mijn vader moesten gaan om te vragen of het mocht. Ze lieten me gaan en ik ben met mijn oma gevlucht naar een wijk die in handen is van de TFG. De rebellen namen uit wraak mijn twee broers mee.”

----

Student, 18 jaar, Hawlwadag:

„Al-Shabaab viel onze school binnen. Op de eerste verdieping schoten ze met grote geweren. Wij zaten opgesloten in het lokaal, van tien tot zes uur. Er werd continu gevochten. De kogels vlogen om ons heen.”

-

Somalische kinderen aan het woord