Religieus woestijnklimaat
„Nederland heeft in religieus opzicht een woestijnklimaat. Dor, doods, met slechts hier en daar een oase.” Dat zei dr. R. de Reuver –scriba van de Protestantse Kerk in Nederland– in zijn Protestantse Lezing op Hervormingsdag.
Prikkelend is zijn vraag: „Waar, wanneer en hoe vaak hebben wij aanleiding gegeven dat mensen hun heil elders zijn gaan zoeken, (…) omdat ze stenen voor brood kregen?” De Reuver stelt meer belangwekkende vragen, zonder daar antwoord op te geven. Ze zullen bedoeld zijn voor interne bezinning.
Ds. W. C. Lamain (1904-1984) –predikant in de Gereformeerde Gemeenten– zei ooit toen het over de kerkelijke malaise ging: „We hebben meer dan genoeg aan onszelf om ons aangezicht voor God en de mensen te bedekken. Laat ieder maar bij zichzelf blijven.” Inderdaad. Je verblijden over de ondeugden van andere kerken is pure hoogmoed.
In 1971 verscheen in hervormde kring het ”Getuigenis”, een spraakmakend manifest. Het was een bewogen protest tegen het opgaan van het Evangelie in medemenselijkheid en maatschappijkritiek. Opstellers, ondertekenaars en de tienduizenden adhesiebetuigers riepen de kerk terug tot de Schrift en haar eigen (gereformeerde) belijden, waar zij zich in de praktijk van had afgewend. Het ging over het hart van het Evangelie, over de verzoening door voldoening, over het fundament van de kerk, dat in groot gevaar was. Het ”Getuigenis” haalde de synode. Er werd druk over gesproken.
Dr. De Reuver sprak terecht over de „concentratie op Christus.” Hij citeerde Augustinus: „Wie niet in Christus is, is geen christen.”
Het moet gaan over de Christus der Schriften en over de genade die eeuwig God bewoog. We zien in grote delen van de PKN –maar ook in andere kerkverbanden– waar ongehoorzaamheid aan Gods Woord toe leidt: „dorheid, doodsheid.” De kerk heeft te weren alles wat op gespannen voet staat met haar belijden en indruist tegen het Woord van God. Er zijn ook ethische ketterijen. De Duitse verzetsheld ds. Dietrich Bonhoeffer zei van ‘zijn’ Duitse kerk (EKD) dat de grondslag deugde, maar dat zij ondertussen wel blindelings achter Hitlers ideologie aan liep.
Protestant is afgeleid van protestare en betekent: ergens voor staan. Staan we nog voor de eer van God en Christus en voor het gezaghebbend Woord? Zijn we toe aan een nieuw ”Getuigenis”?
De Utrechtse hoogleraar dr. De Knijff zei ooit: „Het moet in de kerk nodig weer eens gaan knetteren.” Laat het maar knetteren bij het vuur en het licht van Woord en Geest. En niet alleen binnen de PKN.
