Geen gezicht
De situatie van Oekraïne verdient onze aandacht. Daarover geen misverstand. Alles wat we lezen en zien, leidt maar tot één conclusie: Poetin voert een zinloze oorlog over de rug van gewone Oekraïners en Russen.
De opinies over de hoeveelheid en teneur van de aandacht voor de oorlog in Oekraïne lopen echter uiteen. Tijdens een recent bezoek aan een regionale vergadering in West-Afrika ontdekte ik dat berichtgeving van de internationale pers daar onderwerp van gesprek was.
Spreken over Oekraïne maakt sowieso veel los. Natuurlijk is iedereen begaan met de burgers in Oekraïne. Als geen ander kunnen de Afrikaanse leiders zich voorstellen hoe het is om te leven in oorlogsgebied. Maar het valt hun op dat de internationale berichtgeving alle problemen in de wereld lijkt terug te leiden tot de oorlog in Oekraïne. Zo wordt de voedselcrisis in één adem genoemd met Oekraïne, een van de graanschuren van de wereld. Maar de dreigende voedselcrisis speelt al veel langer. Onderschat ook niet de grote invloed van speculatie op de voedselmarkt. Het geweld in de wereld neemt wereldwijd toe, maar Oekraïne is daarin geen allesbepalende factor.
„Wat ons opvalt, is dat overal waar wereldwijde problemen besproken worden Oekraïne in de eerste zinnen al genoemd wordt. Daarmee wordt het probleem platgeslagen. Waarom horen we niets over andere landen, waar de situatie mogelijk nog slechter is?”
Dit statement zette me weer op scherp. De oorlog in Oekraïne leeft in het Westen, mede doordat hij letterlijk een gezicht kreeg in vluchtende burgers die nu bij ons om de hoek wonen. Maar hoeveel leed is er dat geen gezicht krijgt? Neem Haïti. Letterlijk ”land van de bergen”. Ooit was dit stukje schepping de parel van de Caraïben. Maar Haïti lijdt aan hevige natuurrampen: door de enorme houtkap treedt erosie op en orkanen die over Haïti trekken, nemen daardoor grote stukken land mee. Haïti ondervindt ook de gevolgen van jarenlang falend bestuur, waarbij internationale inmenging de veiligheidssituatie soms onbedoeld verergerde. Ingevoerde wapens vielen geregeld in verkeerde handen en droegen zo bij aan geweld en terreur. Toch haalt Haïti het nieuws meestal niet.
Vorig jaar was het land even in het nieuws vanwege de ontvoering van zeventien zendelingen uit de VS in de hoofdstad Port-au-Prince. Dat de maanden erna het openbare leven door tientallen moorden en ontvoeringen werd platgelegd, hoorden we nauwelijks. Duizenden mensen vluchtten uit de hoofdstad, maar kregen in de berichtgeving meestal geen gezicht.
Heftige verhalen belandden in de afgelopen maanden in mijn mailbox. De verhalen deel ik met u omdat ze het verdienen gehoord te worden. Ik deel het heftige nieuws van twee vrolijke tienermeisjes. Ze zitten na een lange schooldag op het dak van hun huis in de gevaarlijke wijk Bel Air in Port-au-Prince. Ze praten en maken wat huiswerk. Een groep rebellen trekt door de wijk en schiet willekeurig in het rond. Het kost deze twee jonge talentvolle meisjes het leven.
Daniel, directeur van een van onze Haïtiaanse partnerorganisaties, updatet ons elke week. Hij weet niet hoe het verder moet. „Als er binnen zes weken niet iets gebeurt, weet ik niet of ik dit overleef”, was onlangs zijn reactie. Het maakte indruk op ons omdat hij meestal wel een lichtpuntje ziet.
Dominee Eris Labady onderstreept de woorden van Daniel met zijn eigen reflecties: „De inflatie heeft grote invloed op prijzen voor voedsel en benzine. Veiligheid is in het hele land een issue. Scholen zijn dicht en ziekenhuizen overvol, terwijl een cholera-uitbraak, vooral onder kinderen, een feit is. De overheid is de grote afwezige. Ik wil hoopvol blijven en op God blijven vertrouwen, maar ik leef bij de dag.” Het is nieuws dat de headlines van nieuwssites niet haalt. Maar het is in Haïti elke dag wel de harde realiteit.
Ja, de humanitaire en geopolitieke situatie in Oekraïne verdient zonder meer onze aandacht. Laten we echter bij het lezen van de krant niet alleen de grote koppen scannen, maar ook de berichtjes onderin opmerken, waarin vergeten landen even aandacht krijgen en die ook ander menselijk leed een gezicht geven. Ik hoop dat u vandaag de Haïtianen even in het gezicht gekeken heeft.
De auteur is directeur-bestuurder Woord en Daad.