De koning dankte het volk voor alle condoleances en steunbetuigingen. „Ze betekenen meer voor me dan ik kan uitspreken.”

Charles zei dat in een videoboodschap die eerder op de dag in Buckingham Palace was opgenomen. Deze was ook te zien bij het begin van een herdenkingsdienst in St Paul’s Cathedral, die door tweeduizend mensen werd bijgewoond, onder wie premier Truss en een aantal ministers. Het Britse Lagerhuis onderbrak de langdurige zitting waarin parlementariërs –velen in het zwart gekleed– eer betuigden aan de overleden vorstin. Ze haalden herinneringen op aan de koningin en noemden haar kenmerkende eigenschappen. Tijdens de toespraken klonken lachsalvo’s.

De nieuwe monarch noemde de warmte en humor van zijn moeder en haar talent om het beste in mensen te zien. Ze was een inspirerend voorbeeld voor hemzelf en zijn familie. Haar liefde, adviezen, begrip en voorbeeld hebben veel betekend, zei Charles. Nu is er groot verdriet in alle landen waarvan ze staatshoofd was.

Toewijding

De koning citeerde de woorden waarmee haar moeder zich in 1947 op haar eenentwintigste verjaardag tot de landen van het Gemenebest had gericht: „Ik verklaar dat ik mijn hele leven, of dat nu lang of kort duurt, zal wijden aan het grote Britse rijk waartoe we allen behoren.” Dat heeft ze gedaan, meer dan zeventig jaar.

Toen ze in 1952 op de troon kwam, waren de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog nog voelbaar. In de zeven decennia daarna heeft ze veel veranderingen gezien. Volgens Charles behield ze daarin het evenwicht tussen traditie en vooruitgang.

Elizabeth bracht offers voor haar plicht, zei Charles. Zoals de koningin zich aan haar ambt wijdde, wil haar opvolger het ook doen in de tijd die God hem nog geeft, zei hij. Door zijn nieuwe taak zal hij zich minder bezig kunnen houden met de goede doelen waarvoor hij zich inzette.

William en Harry

Charles wordt deze zaterdag officieel tot koning uitgeroepen, al werd hij dat feitelijk al op het ogenblik dat zijn moeder overleed. Hij zei te rekenen op de liefdevolle steun van zijn vrouw Camilla.

Hij noemde ook zijn beide zoons. William, de nieuwe troonsopvolger, nam donderdag de titel ”hertog van Cornwall” van zijn vader over. De titel ”prins van Wales” kreeg hij niet automatisch, maar zijn vader verleende hem die vrijdag. Met nadruk uitte Charles ook zijn toegenegenheid tot zijn zoon Harry en zijn vrouw Meghan, die in Amerika een nieuw bestaan opbouwen.

Geëmotioneerd richtte de koning zich als laatste tot zijn overleden moeder, „mijn lieve mama.” Hij dankte haar voor haar „liefde en toewijding aan onze familie en aan de familie van naties die u zo ijverig al deze jaren heeft gediend.”

Terug in Londen

Vanuit Schotland kwam het koningspaar vrijdagmiddag terug naar Londen. Dronebeelden toonden de auto met de koninklijke standaard tijdens de lange route door de Britse hoofdstad.

Toen het koningspaar bij Buckingham Palace aankwam, werd het enthousiast begroet door de menigte die zich daar had verzameld. ”God save the king!” riepen mensen, terwijl koningin-gemalin Camilla en hij de dranghekken langsgingen om honderden handen te schudden.

Mensen juichten, anderen waren emotioneel, een groepje hief spontaan het volkslied aan. Een vrouw kuste de nieuwe vorst op zijn hand, anderen overhandigden bloemen. Het koningspaar bekeek de honderden bossen bloemen die voor de hekken van het paleis in de Britse hoofdstad zijn neergelegd na de bekendmaking dat koningin Elizabeth II donderdagmiddag op 96-jarige leeftijd in haar Schotse zomerverblijf is overleden.

Nadat de 73-jarige koning met zijn vrouw Camilla (75) door de poort van zijn nieuwe werkpaleis was gelopen, zwaaiden de hoge hekken langzaam dicht. De koninklijke standaard hing sinds de dood van de koningin halfstok. Nu werd de Union Jack weer gehesen: het teken dat de monarch aanwezig is in het koninklijk paleis.