De rebellen die vechten voor onafhankelijkheid van Atjeh en het Indonesische leger hebben de wapens in elk geval tijdelijk neergelegd.

De rebellenbeweging GAM heeft een bestand afgekondigd om hulporganisaties in staat te stellen zonder gevaar hun werk te doen in de provincie, waar volgens schattingen van de regering 25.000 doden zijn gevallen, al staat het officiële dodental nog op 15.000. Het leger en de politie zeggen zich in de eerste plaats bezig te houden met het verlenen van hulp aan overlevenden en niet met het jagen op rebellen. De regering heeft de noodmaatregelen in Atjeh versoepeld, wat betekent dat buitenstaanders (buitenlandse journalisten en hulpverleners) tot de provincie worden toegelaten.

„We stellen ons terughoudend op”, zegt Ali Tarunajaya, het hoofd van de politie in het noorden van Atjeh, een bolwerk van de rebellen. „We arresteren geen rebellen. Ze zoeken hun familieleden, net als veel van onze agenten hun familieleden zoeken. We huilen met z’n allen.”

De aardbeving van zondag, de krachtigste van de afgelopen veertig jaar, deed zich voor de westkust van Atjeh voor. Hulpfunctionarissen zeggen niet te verwachten dat het conflict, waarbij sinds 1976 13.000 doden zijn gevallen en zeker 2000 in het afgelopen jaar, de hulpverlening in de weg zal staan.

„Het lijkt erop dat het geen probleem is”, zegt Michael Elmquist, die aan het hoofd staat van het Kantoor voor Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden van de Verenigde Naties in de Indonesische hoofdstad Jakarta. Volgens Elmquist heeft de luchtmacht opdracht gekregen hulpvluchten op Atjeh zonder voorbehoud toe te staan.

Waarnemers sluiten niet uit dat het leger de Atjeese bevolking voor zich zal weten te winnen door te helpen met de wederopbouw van het getroffen gebied. Door de ramp is ook duidelijk geworden dat de GAM, die uit zo’n 5000 slecht getrainde strijders bestaat, slechts een marginale rol speelt, al beweert de beweging een alternatief bestuur te hebben opgezet in de provincie.

„Het klinkt afschuwelijk, maar deze ramp gaat het Indonesische leger een goede reputatie bezorgen. Sinds de ramp lees je alleen nog maar over het leger, het leger, het leger’, zegt Dede Oetomo, een Indonesische vredesactivist. Hij denkt dat het leger de ramp zal aangrijpen om aan te tonen dat het onmisbaar is en dat de soldaten deugen.

Volgens Atjeh-deskundige Ken Conboy biedt de ramp de rebellen en de Indonesische regering de mogelijkheid hun opstelling te versoepelen, zonder daarbij gezichtsverlies te lijden.

„De GAM heeft het afgelopen jaar enkele ernstige verliezen geleden en is mogelijk op zoek naar enige verlichting”, zegt Conboy. „En de regering heeft nu wellicht de kans haar Atjeh-beleid nog eens te overdenken en met iets verstandigers op de proppen te komen, in plaats van de huidige noodmaatregelen te handhaven zonder over een strategie te beschikken.”