Familiesaga

De Amerikaanse hoogleraar Craig Harline stuitte in de jaren 70 van de vorige eeuw in een Brussels archief op het dagboek van Jacob Rolandus jr. (1633-1684). Jacob was de zoon van Timotheus Rolandus, gereformeerd predikant te Boxtel. Als 21-jarige jongeman besloot hij echter over te stappen naar de Rooms-Katholieke Kerk en vluchtte naar Antwerpen. In zijn dagboek schreef Jacob hierover, gedeeltelijk in codetaal omdat zijn familie hem als minderjarige kon dwingen terug te keren. Het dagboek is een geweldige bron voor een historicus, want persoonlijke documenten uit die periode zijn zeldzaam. Wat Harline bij zijn ontdekking nog niet wist was dat Jacob de kleinzoon was van een van de Statenvertalers; ze droegen zelfs dezelfde naam. Dat bracht hem ertoe om vier generaties van de familie Rolandus te portretteren, te beginnen bij de vader van Jacob Rolandus sr., die rond 1560 als een van de eersten toetrad tot de nieuwe gereformeerde religie en om die reden met zijn vrouw en zoon Jacob voor Alva moest vluchten. Een meeslepende familiesaga die tot nadenken stemt over wat ons ten diepste drijft. (Rudy Ligtenberg)

Jacobs vlucht, Craig Harline; uitg. VanTilt; 351 blz.; € 24,95

Oorlog en terpentijn

Vlak voor zijn dood in de jaren tachtig van de vorige eeuw geeft de grootvader van Stefan Hertmans zijn kleinzoon een paar volgeschreven oude schriften. Als de schrijver ze opent, ontdekt hij allerlei dingen over zijn teruggetrokken opa, die zo graag schilderde. Het leven van zijn opa blijkt getekend door zijn gruwelijke ervaringen als frontsoldaat in de Eerste Wereldoorlog en door een jonggestorven grote liefde. Als hij terugkeert uit de loopgraven laat hij veel achter, waaronder zijn droom om kunstenaar te worden. Maar privé blijft hij altijd schilderen. Stefan Hertmans brengt in ”Oorlog en terpentijn” een ode aan het leven van zijn grootvader. Het is zo’n roman waarbij de stille liefde en het respect voor een gewaardeerd familielid bijna van de pagina’s spatten. Met als belangrijkste boodschap: je weet nooit echt wat iemands verhaal is, dus oordeel vooral niet te snel. Een boek dat me bij zal blijven.
_(Aline de Bruin)_

Oorlog en terpentijn, Stefan Hertmans; uitg. De Bezige Bij; 336 blz.; € 22,99

Mormoons gezin

Als je in een sekte opgroeit, stempelt dat je hele leven. De Amerikaanse Tara Westover (1986) komt uit een geïsoleerd levend mormoons gezin. In haar jeugd op het platteland van Idaho waren er afgezien van de Bijbel en een aantal mormoonse uitgaven geen boeken. De mening van haar autoritaire en psychisch zieke vader was de enige versie van de werkelijkheid die ze kende. Naar school ging ze niet – dat keurde haar vader af. Als ze na allerlei omwegen gaat studeren ontdekt ze hoe beperkt haar wereldbeeld is en hoe groot de gaten in haar kennis zijn. Van de Holocaust had ze nog nooit gehoord. Westover beschrijft in ”Leerschool” tot in detail het extreem gewelddadige gezin waarin ze opgroeide. Maar ook hoe ze heen en weer werd geslingerd tussen loyaliteit aan haar ouders en de behoefte om een eigen leven te leiden. Als ze uiteindelijk voor zichzelf kiest, verbreken haar ouders het contact. Bijzonder aan dit aangrijpende boek is dat Westover ook geprobeerd heeft het perspectief van haar broers en zussen erin te verwerken. (Geertje Bikker-Otten)

Leerschool, Tara Westover; uitg. De Bezige Bij, 400 blz.; € 17,50

Heldendaad

Als je een grote schare neefjes en nicht­jes hebt die hun oom zo nu en dan voor hun verjaardag uitnodigen, is het best een kunst om steeds een goed cadeau op de kop te tikken. Graag stimuleer ik de leescultuur binnen onze familie, dus meestal kom ik met een boek aanzetten. Maar het is best lastig om voor 12-jarigen iets fatsoenlijks te vinden wat ook nog een beetje kwaliteit heeft. Daarom kocht ik ”Middernachttrein” van Els Florijn. Omdat ik eigenlijk geen boek wil weggeven dat ik niet zelf gelezen heb, kroop ik door de pagina’s. Dat was geen straf. Het gaat over Kate, een 16-jarige op wier schouders de zorg voor het hele gezin rust. In een stormachtige nacht verricht ze een heldendaad. Behalve dat Florijn kinderen en jonge pubers in dit boek laat zien wat een groot verantwoordelijkheidsbesef is, brengt ze hen ook in aanraking met mooi taalgebruik. De tekst zal voor kinderen soms bijna poëtisch aanvoelen, maar dat doet geen afbreuk aan de begrijpelijkheid. Knap! (Chris Klaasse)

Middernachttrein, Els Florijn; uitg. Den Hertog; 123 blz.; € 12,50

Opvoeding

Dat kinderen andere wegen gaan dan hun ouders is een veelbesproken en veel betreurd onderwerp, vooral als het om geloofszaken gaat. Margriet van der Kooi en Wim ter Horst hebben daar vanuit hun achtergrond als geestelijk verzorger en pedagoog samen een boek over geschreven. ”Als kinderen andere wegen gaan” is niet nieuw. Prof. Ter Horst, een man met een groot hart voor de christelijke opvoeding, overleed in 2018. Het boek bevat veel informatie en richtingwijzers voor wie in zo’n situatie zit of die juist wil voorkomen. De schrijvers laten zien waar het om gaat in de christelijke opvoeding en laten ook zien waar het mis kan gaan, vaak aan de hand van praktijkvoorbeelden. De reformatorische lezer zal de schrijvers niet in alles volgen, maar het boek biedt zeker stof tot nadenken. De vragen waar ouders voor komen te staan, komen in dit boek aan bod. De centrale vraag die een aantal keer terugkomt, is deze: ”Heb je gesjoemeld met de liefde?” (Margreet van den Berg-van Brenk)

Als kinderen andere wegen gaan, Margriet van der Kooi en Wim ter Horst; uitg. Filippus; 200 blz.; € 15,99