Bijna iedereen peutert wel eens in zijn neus. Wetenschappers hebben achterhaald dat 91 procent van de mensen zich hieraan schuldig maakt. Bij pakweg 1 procent gaat het om een dwangmatige stoornis, schreven drie Australische hoogleraren woensdag op de journalistieke website The Conversation.

Waarom zit er snot in de neus?

De slijmbekercellen in de neusholte produceren wel een liter neusvocht per dag. Daarin zitten antilichamen en enzymen die de eerste barrière vormen tegen ziekteverwekkende bacteriën en virussen. Het vocht houdt ook de slijmvliezen vochtig en filtert stof, pollen en andere schadelijke stoffen uit de lucht voordat die de luchtwegen binnendringen.

Een gezond mens ademt zo’n 22.000 keer per dag in en uit. Zou de ingeademde lucht ongefilterd in de longen terechtkomen, dan kunnen stof en allergenen ontstekingen, astma en andere longproblemen veroorzaken.

Wat zijn die droge brokjes in de neus dan?

De meeste snot wordt doorgeslikt en verdwijnt samen met stof en allergenen naar de spijsvertering. Vaak drogen restjes snot in de neus op. Soms komen die opgedroogde restanten tijdens het snuiten van de neus niet los. Dan is neuspeuteren –in wetenschappelijke taal rinotillexe– de enige optie.

Is neuspeuteren wel hygiënisch?

Meestal niet. Vrijwel niemand ontsmet zijn handen voordat de vinger in het neusgat verdwijnt. Infecties zijn dan ook niet uitgesloten. Vaak neuspeuteren kan het reukorgaan vanbinnen bovendien flink beschadigen. Doordat er veel haarvaten aan de oppervlakte zitten, zijn bloedneuzen niet uitgesloten.

De slijmerige beschermlaag gaat door frequent neuspeuteren kapot, waardoor de slijmvliezen geïnfecteerd kunnen raken. In een enkel geval doorboren frequente neuspeuteraars hun neustussenschot. In dat geval is een operatie onvermijdelijk.

Ook kunnen streptokokken, bacteriën die longontsteking veroorzaken, door neuspeuteren via besmette vingers in het lichaam worden gebracht. „Wereldwijd sterven hieraan jaarlijks 1,3 miljoen kinderen jonger dan vijf jaar”, stelt Victoria Connor van Royal Liverpool Hospital .

Daarnaast is een op de drie Nederlanders drager van de multiresistente Staphylococcus aureusbacterie in de neusholte. Deze kan via kapot neusslijmvlies in de bloedbaan terechtkomen. Deze bacterie is ook de oorzaak van MRSA-ziekenhuisinfecties. „Neuspeuteren is een uitstekende manier om ziektekiemen in je lichaam te brengen, of ze met je snotterige vinger in je omgeving te verspreiden”, concluderen de drie Australische hoogleraren.

Wat doen mensen met die snotresten?

De helft van de neuspeuteraars verstopt zijn opgedolven snot hygiënisch in een zakdoek. Van de neuspeuteraars steekt 10 procent de snottebel zonder bezwaar in de mond. Dat heet met een wetenschappelijke term mucofagie, letterlijk ”slijmvoeding”.

En de resterende 40 procent?

Ongeveer een derde van de mannen draait er een balletje van en schiet dat vervolgens weg; een tiende van de vrouwen doet hetzelfde, zo blijkt uit onderzoek van gezond.nu. Of ze laten het slijmerige goedje achter op werkbladen, stoelleuningen of onder stoelzittingen. Naar schatting laten alle Nederlanders zo samen elk jaar 11 ton snot achter. Een cadeautje voor de eerlijke vinder.

Is het opeten van snot niet ongezond?

Daarover bestaan verschillende meningen. Het zou gezond kunnen zijn, vermoedt de Oostenrijkse longspecialist Friedrich Bischinger. Snot zou ziekteverwekkers verzwakken, maar niet doden. Opgegeten snottebellen zouden het immuunsysteem kunnen versterken doordat het wordt blootgesteld aan verzwakte ziektekiemen.

Annelies van Goor, medisch bioloog van Hogeschool Leiden, noemt de onfrisse gewoonte in het NRC ronduit onhygiënisch. „In het neusslijm zit veel fijnstof en andere vuiligheid.” Maar misschien smaakt het lekker zout, suggereert ze.

Hoe vaak peuteren we in onze neus?

Hoe weinig het ook sociaal is geaccepteerd om met een vinger in de neus te ‘graven’, toch doet ruim 90 procent het regelmatig; 1,2 procent van de mensheid minstens elk uur.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu becijferde dat neuspeuteren de Nederlandse economie 25 miljoen euro per jaar kost. Tijdens neuspeuteren ligt het werk immers even stil. Mannen zijn er dagelijks gemiddeld elf minuten mee bezig, vrouwen vier.

Sommigen besteden er elke dag zelfs twee uur aan. In dat geval is neuspeuteren een min of meer dwangmatige handeling geworden. Dan heet het rinotillexomanie.

Zowel mannen als vrouwen peuteren het liefst thuis op de bank in hun neus. Daarna volgt de auto als favoriete neuspeuterplaats voor mannen, en het toilet voor vrouwen.

Hoe diep de vinger in de neus verdwijnt, is ook gemeten. Gemiddeld ‘wroeten’ mannen 1,1 centimeter diep, vrouwen boren hun vinger 0,6 centimeter ver in hun reukorgaan.