Wat bracht u ertoe om predikant te worden?

„Ik groeide op in Duitsland. Mijn ouders waren onkerkelijk. Toch was ik van jongs af aan vaak te vinden in de lokale lutherse gemeente. Daar ontmoette ik veel jonge theologen. Daarnaast waren er ook jonge predikanten te horen en ik zag dat ze goed en zinvol werk deden. Op een dag besloot ik daarom predikant te worden, om zo mensen te helpen. Ik begon met mijn studie aan een theologische universiteit, een studie die negen jaar zou duren. Daarna heb ik zeventien jaar een gemeente in Duitsland gediend. In 2008 kwam ik in Denemarken terecht.

Er zijn vijf gemeenten die deel uitmaken van de Gereformeerde Synode van Denemarken. Vier ervan komen samen in dit kerkgebouw in Kopenhagen en de vijfde in een kerk in de stad Fredericia. In het begin werden in de kerk in Kopenhagen Duitse, Nederlandse en Franse diensten gehouden. Op een gegeven moment ging de Nederlandse gemeente op in de Duitse. Tot op heden is de kerk in het bezit van de Franse en Duitse gemeente. Ongeveer dertig jaar geleden kwam er ook een Koreaanse gemeente in de kerk. Twaalf jaar geleden kwam daar een Ghanese presbyteriaanse gemeente bij. De Duitse gemeente die ik dien, heeft iets minder dan 100 leden; in heel Denemarken telt ons kerkverband ongeveer 700 leden.’’

Wat vindt u de voornaamste missie van een predikant?

„Als voorganger moet je goed weten wat de behoeftes van je gemeenteleden zijn. Mijn missie als predikant is verbonden met de mensen hier. Het is niet dat ikzelf alles weet. Ik zie mijzelf niet als een voorname wijze man die mensen vertelt wat ze moeten doen. Ik kijk in welke situatie ze leven en wat hun persoonlijke behoeftes zijn. Als predikant moet je jezelf altijd afvragen hoe je het beste kunt communiceren met mensen van allerlei achtergronden. Zo moet je weten hoe je het beste met een jong gemeentelid kunt praten, maar ook met een oudere. Ik heb een persoonlijk geloof, dat ik moet zien te verbinden met de situatie waarin mijn gemeenteleden leven. Dat vind ik de voornaamste missie van een predikant.”

In Kopenhagen kom je bijna alleen lutherse kerken tegen, deze gereformeerde kerk is een uitzondering. Waar liggen haar wortels?

„In Denemarken heb je de Folkekirken, de staatskerk, die strikt luthers is. Daarnaast heb je de zogeheten vrije kerken, waartoe bijvoorbeeld rooms-katholieken en gereformeerden behoren. De Folkekirken is het enige kerkverband dat door de staat gesteund wordt. Lang werd enkel de Lutherse Kerk toegestaan door de overheid. Daar kwam verandering in toen Christiaan V, de toenmalige koning van Denemarken, in 1667 trouwde met de gereformeerde Charlotte Amalia. Zij ontving toestemming om vanuit haar thuisland Duitsland een gereformeerde predikant mee te nemen. Daarnaast kregen de gemeenteleden die hun predikant volgden naar Denemarken permissie om gereformeerd te blijven. Charlotte Amalia heeft ook de bouw van de eerste gereformeerde kerk in Denemarken gefinancierd: dat was dit kerkgebouw. Dit alles viel niet in goede aarde bij de lutherse geestelijkheid, ze is daarom nooit officieel tot koningin gekroond.”

Welke theologen hebben u beïnvloed?

„Als predikant van de Reformert Kirke word ik vaak als calvinist bestempeld. Maar ik houd er niet van om mezelf een calvinist te noemen. Gereformeerd zijn is meer dan calvinisme, er zijn bijvoorbeeld ook zwinglianen. De theoloog die vandaag de dag de meeste invloed heeft op mij en andere gereformeerden in Denemarken is Karl Barth, de invloedrijke protestantse theoloog uit Zwitserland. Er zijn overigens ook lutherse collega’s die zich barthianen noemen.”

Volgens een onderzoek uit 2017 van onderzoeksinstelling European Values Studies is Denemarken heel seculier. Het percentage Denen die vinden dat religie een belangrijke rol in hun leven speelt is namelijk 19,48 procent, de laagste score van heel Europa. Hoe verklaart u dat?

„Religie is in Denemarken verweven met de staat. Dat zie ik als de grote reden waarom Denemarken zo seculier is. Het is hier niet geregeld zoals in Frankrijk of Nederland, waar er een scheiding is tussen kerk en staat. De geestelijken van de Lutherse Kerk komen ook niet in synodes samen, want alles wordt bepaald door het Deense parlement. Wij hebben dan ook het ministerie van Kerkelijke Zaken. De diaconie heeft hier ook een fundamenteel ander karakter, omdat de staat in feite alles financiert en daarom ook voor de armen zorgt. De kerken hebben in Denemarken wel de taak om geboortes te registreren, mensen in het huwelijk te verbinden en begrafenissen te regelen. Dat zal echter de komende tien jaar wel veranderen, verwacht ik.

Omdat mensen de kerk niet nodig hebben voor financiële steun, zijn ze minder afhankelijk van de kerk. Dat heeft er ongetwijfeld toe geleid dat mensen ook minder bij de kerk betrokken zijn. De kerk is hier zo met de overheid verweven dat je haar kunt vergelijken met brandweerstations of ziekenhuizen. Verreweg de meeste Denen zijn lid van de kerk, ze vinden het handig voor bijvoorbeeld bruiloften en ze doen het om erbij te horen. Denen die agnostisch zijn, maken vaak ook deel uit van de staatskerk. In de vrije kerken is het anders, omdat het dan je bewuste besluit is om bij een bepaald kerkverband te horen. Daarom is er in de vrije kerken vaak veel meer betrokkenheid. Ik wens alle leden van de staatskerk dezelfde betrokkenheid toe.”