Toen Groot-Brittannië de EU verliet, stemde de Britse premier Boris Johnson in met een protocol waarbij Noord-Ierland, dat deel is van het Verenigd Koninkrijk maar dat een landgrens deelt met EU-lidstaat Ierland, onderdeel blijft van de Europese interne markt. Op die manier kon de grens met Ierland open blijven, waarmee voldaan werd aan het Goedevrijdagakkoord uit 1998.

Tegelijkertijd hield de deal in dat er douaneregels gelden tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. Dat zou volgens Johnson de handelsrelaties binnen het Verenigd Koninkrijk beschadigd hebben en politieke instabiliteit in Noord-Ierland veroorzaken.

Naar verwachting zal het voorstel van Truss maandag onder meer bepalen dat goederen tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland vrij kunnen bewegen zonder douane-inspecties en dat regels die Noord-Ierland ervan weerhouden te profiteren van bepaalde belastingvoordelen worden opgeheven.

In Brussel zit men niet te wachten op een dergelijke unilaterale actie van de Britten. Maros Sefcovic, vicepresident van de Europese Commissie, liet in mei al weten dat Brussel met alle maatregelen die het tot z’n beschikking heeft zou reageren, indien Groot-Brittannië eenzijdig de deal zou opzeggen.

Volgens Sinn Fein, de nationalistische partij die vorige maand een historische overwinning behaalde bij de verkiezingen in Noord-Ierland, zou Groot-Brittannië „zonder twijfel” internationale wetten overtreden als het eenzijdig de deal opzegt.

De Amerikaanse spreker van het Huis der Afgevaardigden Nancy Pelosi liet weten dat er geen vrijhandelsakkoord tussen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk komt als Londen de handelsregels met Noord-Ierland opheft.