Ds. Brons voor Zin-in: Klanken van lof zijn vaak verweven met de diepte
In de Grote Kerk in Vianen sprak ds. H. Brons zaterdagavond over de psalmen, de waarde van de lofzangen en hoe die vaak zijn verweven met de diepte. „Je ziet vaak juist in de moeite de lofzang ontstaan.”
Het thema van de Zin-inavond (bedoeld voor jongeren van 21 jaar en ouder) van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten luidde: ”God is aller hulde waard”.
Ds. Brons, predikant van de gereformeerde gemeente in Moerkapelle, neemt de jongeren mee naar het dierenrijk. „Waarom is een ijsvogel zo mooi? Dat is de wijsheid van de Heere. Hij heeft schutkleuren aan de vogel gegeven. De oranje gloed die van de vogel afstraalt, lijkt voor vis namelijk op de zon. Een ijsvogel is zo prachtig om zijn Schepper –onbewust– te loven. Wij mogen dat bewust doen, daar zijn we voor geschapen. Bij dat loven is muziek ontzettend belangrijk. Muziek doet iets met je, het zet je in beweging.”
Tempeldienst
De predikant legt uit dat de psalmen en de tempeldienst nauw aan elkaar verbonden waren. „Ook het zingen maakte er onderdeel van uit. Er worden in de Bijbel maar liefst 288 zangers genoemd. Er waren teams die in de tempel dienden. In dat verband schreven ze liederen, die geïnspireerd zijn en die wij kennen als de psalmen.”
Psalmen zijn uniek in de Bijbel, stelt ds. Brons. „Het is een verzameling liederen die geïnspireerd zijn: God geeft ons woorden om te zingen of te bidden. Hoe rijk is dat?”
In de Bijbel met uitleg staat een overzicht van hoe vaak de Heere Jezus genoemd wordt in de psalmen, aldus de predikant. „Christus heeft Zelf de psalmen gezongen, in de laatste nacht voor Hij stierf. Hij zong geen klaagpsalm, maar met de lofpsalm zingend ging Hij Zijn diepe lijden tegemoet.”
Diepte
Bij de lofpsalmen gaat het orgel „vol open”, zegt ds. Brons. „Maar, opmerkelijk, dat is niet het enige dat je ziet in de Bijbel van de lofpsalmen. Neem nu Psalm 40, die komt op uit de diepte. En toch is die psalm een lofzang. Klanken van lof zijn vaak verweven met een diepte, die de dichter verwoordt. Hoe kun je zingen als je stad gebrandschat is door een Babylonisch leger of als je huis verwoest wordt door Russische vliegtuigen? Toch zie je juist in de moeite ook de lofzang ontstaan. Koning Josafat zong voordat hij de strijd inging. Paulus en Silas zongen de lofzang in de nacht. Meer dan de helft van de psalmen is een lofpsalm of bevat elementen van lofprijzing. Dat is de innerlijke drang van het hart van de dichter.”
Evenwichtig
Ds. Brons: „Waarom zingen wij, als nieuwtestamentische gemeente, geen liederen maar de lofpsalmen? De psalmen zijn evenwichtig, ze zijn niet bedacht door een mens. En in de tweede plaats wil God graag dat we de psalmen zingen. In Psalm 22 staat dat God woont onder de lofzangen van Israël. Daar wil God zijn en wonen, daar waar Hij de eer ontvangt. En als het goed is, doen we dat met heel ons hart. God wil zo geprezen worden. Bedoel je Hem echt, is Hij je Koning?”
Als je zingt, dan bid je ook, geeft ds. Brons aan. „Psalmzingen is ook, zoals de ouden zeiden, de klomp tussen de deur zetten. Je klacht en verlangen bij Hem neerleggen. Je onreinheid en je worsteling bij Hem brengen. Daarbij: het zingen van de lofzang geeft een indruk van de tijd na het laatste heilsfeit. Er komt een verlangen naar een toekomst die werkelijk goed is.”
Wat doet de Heere met ons zingen? „Hij luistert. Hij hoort het ingehouden zingen, zoals in Noord-Korea. Psalmgezang is belangrijk in de eredienst.”
Wat kun je nu met psalmen, werpt ds. Brons als vraag op. „God luistert als wij spreken. Luisteren we ook als Hij spreekt? Luther kroop als monnik een keer in de twee weken door de psalmen heen. Dat hoeft zo niet. Laten wij het maar bij de psalmen, de lofpsalmen houden. Zoals Brakel het zegt: Zingen is het werk van de engelen en de heiligen hierboven, geheiligd door het bloed van Christus. En voor ons is het een bevel. God drukt dat als een bevel op ons hart en Hij breekt onze mond open. Opent uw mond, eist van mij vrijmoedig.”
Schroom
Na de pauze beantwoordt de predikant een aantal vragen. Zo gaat hij in op de vraag waarom het orgel zo’n belangrijke plaats inneemt in de kerken en er terughoudendheid is in gebruik van andere instrumenten. „Uiteraard is er sprake van een culturele component. In Schotland kijkt men moeilijk als ik vertel over een orgel. In landen in Afrika zijn er andere instrumenten. Wij hebben een traditie die rijk is, ik hoop dat die gevoed blijft worden.”
Ook het gebruik van diverse psalmberijmingen passeert de revue. „De psalmberijming van Datheen staat inhoudelijk dichter bij de Bijbel dan de berijming van 1773, alleen je kunt Datheen eigenlijk niet fatsoenlijk zingen. In die zin is de berijming van 1773 een verbetering.”
Ook als je niet bekeerd bent, mag je toch alle psalmen zingen, stelt ds. Brons. „Evengoed mag je de Bijbel dan lezen, en het Onze Vader bidden dat in de formuliergebeden staat. De Heere kan dat gebruiken om Zijn Woord als een voertuig van Zijn Geest in je hart werkelijkheid te laten worden. Als het je schroom is, breng dat dan ook maar bij de Heere.”