Snorrend zoeft een DJI Phantom 3-drone de lucht in. Een breed lachende Oekraïner tuurt op zijn iPhonescherm dat aan de afstandbediening is vastgeklikt. Even later verschijnt een legervoertuig in beeld. De ‘Z’ verraadt dat het om een Russische gaat.

Een Oekraïnse militair kijkt over de schouder van de hobbyist mee en belt met een antitankeenheid in het veld. Luttele minuten later verandert een dreunende ontploffing een truck geladen met munitie in een rokend wrak. Het beeld vult zich met zwarte rook en met rondvliegende, als popcorn ploppende projectielen.

Het Oekraïense Ministerie van Defensie wil dergelijke acties nog strakker coördineren. Via Facebook zijn inwoners van Kiev gevraagd hun hobbydrones ter beschikking te stellen van het leger. „Kiev heeft jou en jouw drone nodig op dit moment van agressie! Weet je hoe je een drone moet besturen? Sluit je aan bij onze gezamenlijke patrouille-eenheid 112 van de speciale brigade van de stad Kiev!”

De drones stromen binnen, meldde het Amerikaanse nieuwszender ABC. Niet alleen hobbydrones, ook grotere, commerciële onbemande vliegtuigen voor landbouw en energiebedrijven worden aangeboden.

„We hebben geen keuze. Dit is ons land, ons thuis”, vertelde Denys Sushko van dronetechnologiebedrijf DroneUA in Kiev, aan ABC. „Drones zijn een geweldig hulpmiddel om realtime gegevens te verkrijgen. Niemand in Oekraïne blijft hier onverschillig onder. Iedereen doet wat hij kan.”

Bruiloft

Een fotograaf besloot zijn DJI Mavic-drone aan het leger over te dragen, liet hij weten aan persbureau AP. Een winkelier in Kiev die consumentendrones aan de man brengt, heeft zijn volledige voorraad van 300 DJI-drones gedoneerd aan het leger. Afgelopen week hebben Letse bedrijven 90 drones opgestuurd. Ook twitteren Europese particulieren en bedrijven dat ze drones kopen en naar Oekraïne sturen. Zo heeft de Nederlandse groep Eyes on Ukraine 187 DJI Mini 2-drones naar Oekraïne verzonden.

Drones die voorheen bruiloften en evenementen fotografeerden of filmden, volgen nu Russische konvooien. Ze geven de gps-coördinaten door aan Oekraïense troepen. Sommige hebben zelfs nachtzicht- en warmtesensoren. Dat maakt ze ook geschikt voor nachtelijke verkenningen van het Russische leger.

Heel belangrijk is ook het vastleggen van de oorlog op foto en video. Daarin spelen de civiele hobbydrones een belangrijke rol. Ze kunnen zonder gevaar voor de piloot van bovenaf opnamen maken van het slagveld.

Op eigen houtje

Suskho roept particulieren op om niet op eigen houtje aan de slag te gaan met hun drone. Drones van de Chinese fabrikant DJI zijn namelijk uitgerust met het signaalsysteem AeroScope dat de positie –evenals de persoonlijke gegevens– van de operator kan verraden. Dat maakt de dronepiloten kwetsbaar voor gericht Russisch raketvuur.

Op 10 maart twitterde de Oekraïner Bolodymyr Shymanskyy dat DJI opzettelijk de mogelijkheden van AeroScope door het Oekraïense leger beperkt, en die van de Russen niet. „Terwijl de Russen de technische capaciteiten hebben om Oekraïense DJI-drone-operators te volgen, kunnen de Oekraïners dat niet.” Volgens DJI is echter sprake van een technische storing .

Feit is dat de Russen fel gebeten zijn op de Oekraïense drones. Op Russischtalige kanalen op de berichten-app Telegram hebben heftige discussies plaats over manieren om die uit te schakelen. Oekraïense drone-experts passen inmiddels „een aantal trucs” toe om de veiligheid van de operators te verhogen en hun verblijfplaats te beschermen.

Nerdploeg

De kennis van Oekraïense drone-experts staat op hoog niveau. De meesten van hen hebben een opleiding gevolgd aan de National Aviation University of de Kyiv Polytechnic University.

Een groep van deze hoogopgeleide technici bouwt momenteel ook zelf drones. Ze worden aangestuurd door het zogeheten Delta Center – een Oekraïens militair commando- en controleprogramma. Een Amerikaanse inlichtingenofficier noemt de soldaten van het Delta Center „de ultieme nerdploeg.”

Sommigen hebben DJI Inspire- of Mavic-hobbydrones omgebouwd om er molotovcocktails of geïmproviseerde explosieven mee te droppen op Russische trucks. Maar dat bleek geen groot succes: ze raakten er zelden één. De drones kunnen beter worden gebruikt als verkenningsplatform, menen deskundigen. Ze kunnen dan cruciale informatie aanleveren over Russische troepenbewegingen en posities.

Militaire drone

Sinds de bezetting van de Krim in 2014 heeft Oekraïne zich gestort op het ontwikkelen van militaire drones. Universiteiten, hobbyisten en bedrijfjes bouwden drones die ze rechtstreeks aan frontlinie-eenheden leverden.

Het Oekraïense wapenbedrijf Ukrinmash is een grote speler aan het worden op het gebied van militaire drones. Het heeft een portefeuille van 23 verschillende types, terwijl er ook nog 13 in ontwikkeling zijn, meldt zakentijdschrift Forbes. Een daarvan is de zogeheten Luacc Swarm Launcher, die 36 dodelijke kamikazedrones snel achter elkaar in de lucht kan schieten.

Voorlopig spelen de hobbydrones de hoofdrol, vooral die van DJI. Onzichtbaar en onhoorbaar verkennen ze de vijand, traceren ze de Russische legervoertuigen. Een Javelin-raket van Amerikaanse makelij of een Britse NLAW-raket maakt het karwei af. Meedogenloos. Zoals altijd in een oorlog.

rd.nl/djidrone voor video