Vanwege de coronamaatregelen komt de synode niet bijeen in Nieuw Hydepark in Doorn. In september week de synode uit naar De Werelt in Lunteren, waar de noodzakelijke 1,5 meter afstand in acht genomen kon worden. Omdat dit congrescentrum op de zittingsdagen in november al bezet was, reizen de synodeleden nu af naar het Beatrixgebouw van de Utrechtse Jaarbeurs.

Het tweedaagse programma staat voor een groot deel in het teken van bezinning op historische en ethische thema’s, zonder dat daar besluitvorming aan gekoppeld is. Zo houdt prof. dr. Theo Boer, universitair docent medische ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), donderdagochtend een lezing over euthanasie, naar aanleiding van ”Eind goed – een protestantse kijk op euthanasie in Nederland”. Hij schreef dit boek, dat binnenkort uitkomt, op verzoek van het moderamen (bestuur) van de generale synode.

Het is bekend dat binnen de PKN verschillend wordt gedacht over euthanasie. Volgens cijfers van het CBS in 2019 vindt 77 procent van de leden van de Protestantse Kerk dat euthanasie mogelijk moet zijn onder bepaalde omstandigheden. Uit onderzoek van de werkgroep pastoraat en gezondheidszorg, in opdracht van het moderamen van de PKN, blijkt dat één op de drie predikanten ervaring heeft met pastoraat rond actieve levensbeëindiging: euthanasie, hulp bij zelfdoding of suïcide.

Donderdagmiddag staat de synode met een symposium stil bij de synode van Emden (1571), die dit jaar wordt herdacht. Een van de sprekers is dr. Klaas-Willem de Jong, universitair docent kerkrecht aan de PThU. Hij zal vanuit de synode van Emden lijnen trekken naar het heden: wat zegt de geschiedenis over de classis van nu? Hoe is de verhouding tussen de plaatselijke en bovenplaatselijke kerk en hoe speelt de visie op het ambt daarin een rol?

Financieel beleid

Het financiële beleid van gemeenten en diaconieën komt donderdag aan de orde bij de bespreking van het jaarverslag van het Generaal College Behandeling Beheerszaken (GCBB). Dit orgaan probeert gemeenten en diaconieën sinds mei 2018 ertoe te „verleiden” om na te denken over goed financieel beheer en beleid. Zij zijn met ingang van de begroting van 2020 verplicht begroting en jaarrekening vast te leggen in een Financieel Rapportage en Informatie Systeem (FRIS). Dit is ontwikkeld om „beter en efficiënter” toezicht te houden.

Inmiddels geeft 98,5 procent van de gemeenten de begroting ingediend via FRIS. „Dat is twee jaar na de introductie een zeer goed resultaat”, rapporteert het GCBB. Het college krijgt signalen dat vooral kleinere gemeenten en diaconieën er moeite mee hebben om de verandering mee te maken. Daarom zal het nog eens kritisch kijken of het gebruik van FRIS voor die gemeenten kan worden vereenvoudigd. Op dit moment staat 2 procent van de gemeenten vanwege zijn financiële situatie onder „verscherpt toezicht.”

Kerkorde

Diverse voorstellen voor wijzigingen van kerkordeartikelen passeren vrijdag de revue. Het gaat onder meer om de verkiezing van de preses van de generale synode. Op dit moment wordt deze verkozen uit de synodeleden. Als het wijzigingsvoorstel wordt aangenomen, wordt de preses voortaan gekozen uit „de ambtsdragers van de kerk” en hoeft deze bij verkiezing dus nog geen deel uit te maken van de synode.

Moeten alle leden van de raad van advies van de Protestantse Theologische Universiteit behoren tot de PKN? Die vraagt ligt eveneens op tafel. Op dit moment is dat kerkordelijk zo vastgelegd, geeft het Generaal College voor de Kerkorde (GCKO) aan, maar dat kan veranderen. Een wijziging van het desbetreffende artikel zou ertoe kunnen leiden dat iemand met een specifieke deskundigheid wordt benoemd in de raad van advies die geen lid is van de PKN. Het voorstel voor een gewijzigd artikel laat wel staan dat „de breedte van de kerk” in de raad vertegenwoordigd moet zijn.

Een al langer lopende bezinning op de ambtsvisie vraagt kort de aandacht van deze synode. In september besloot de synode dat de werkgroep ”vervolg ambtsvisie” aan de slag zou gaan en in april 2022 met een voorstel komt. Vrijdagochtend staat een tussenrapportage op de agenda.