„Als we echt de legitieme democratische samenleving willen opbouwen waarover we zo vaak spreken, dan moeten we nieuwe verkiezingen houden", aldus de president tegen verslaggevers in de hoofdstad Kiev. Met zijn uitlatingen komt Koetsjma tegemoet aan de wens van de oppositie.

Volgens de oppositie onder leiding van de pro–westerse Joesjtsjenko is gesjoemeld met de uitslagen in het voordeel van de Russisch–gezinde premier Janoekovitsj. De laatste had eerder maandag al gezegd dat hij zal instemmen met een nieuwe stembusgang in twee oostelijke regio’s, als blijkt dat daar tijdens de presidentsverkiezingen van 21 november massaal is gefraudeerd.

Met nieuwe verkiezingen lijkt vertrekkend president Koetsjma een scheuring van zijn land te willen voorkomen. Hij noemde een door Oost–Oekraïners voorgestelde deling „onacceptabel". Ook de Europese Unie en de NAVO waarschuwden voor een opsplitsing van het buurland van Rusland.

Koetsjma deed zijn uitspraak na een ontmoeting met premier Janoekovitsj en leiders van de pro–Russische regio’s in het oosten en op de Krim, die dreigen autonomie uit te roepen. De president riep de voorstanders van afscheiding in het oosten op hun verantwoordelijkheid te nemen. Maar hij haalde ook scherp uit naar de oppositie in het westen. Die zou met haar voortdurende en massale protesten tegen Joesjtsjenko, de oostelijke regio’s in een hoek drukken.

Volgens Koetsjma zijn de aanhoudende betogingen zeer schadelijk voor de economie. Het financiële systeem dreigt binnen enkele dagen als „een kaartenhuis" in elkaar te zakken als de demonstranten het dagelijks leven blijven ontwrichten, stelde hij. De centrale bank van Oekraïne meldde dat in enkele regio’s bezorgde inwoners hun geld van de bank halen.

De directeur van de centrale bank, Tyhypko, stapte maandag op. Hij wil zich naar eigen zeggen meer concentreren op de politiek, maar hij wil niet langer in dienst van premier Janoekovitsj werken. Tyhypko was de laatste maanden vooral actief als leider van de partij van Janoekovitsj en voerde diens presidentscampagne aan.

In eerste instantie stond Tyhypko vierkant achter het besluit van de kiescommissie om Janoekovitsj tot winnaar van de tweede, beslissende stemronde uit te roepen. Maar na het massale protest van aanhangers van oppositiekandidaat Joesjtsjenko tegen de omvangrijke fraude die zou zijn gepleegd, distantieert hij zich nu van het kamp van de premier.

Het Oekraïense hooggerechtshof begon maandag zijn beraadslagingen over het verloop van de verkiezingen. Het hof behandelde de klacht van oppositieleider Joesjtsjenko dat zijn tegenkandidaat met fraude de overwinning stal. Het is niet duidelijk wanneer de uitspraak komt.

Het hof in de hoofdstad Kiev gaf de advocaten van beide presidentskandidaten en functionarissen van de kiescommissie tot dinsdag de tijd om alle ingestuurde documenten te bestuderen. De advocaten van Joesjtsjenko eisen dat de uitslag van de tweede stemronde ongeldig wordt verklaard en dat er nieuwe verkiezingen komen onder een nieuwe kiescommissie.

De Oekraïense premier en presidentskandidaat Janoekovitsj heeft Nederland als huidig voorzitter van de Europese Unie om hulp gevraagd. De eerste minister wil dat Den Haag de oppositie oproept „werkelijke onderhandelingen" te beginnen om de politieke crisis te bezweren.

Tot dusver heeft Janoekovitsj alleen buitenlandse steun gezocht in Rusland. De Oekraïense oppositie stelt dat de premier zelf helemaal geen interesse heeft in onderhandelingen.

Een woordvoerder van minister Bot van Buitenlandse Zaken zei in een reactie dat Nederland als EU–voorzitter al volop bezig is met bemiddelen. Hij wijst op het bezoek van EU–gezant Biegman en EU–buitenlandcoördinator Solana en op telefoontjes van premier Balkenende en van Bot. „Maar het gaat erom wat de inwoners van Oekraïne zelf willen. Wij kiezen geen partij.”