Drie van die landen grenzen aan Belarus: Polen, Litouwen en Letland. Ze worden overspoeld met asielzoekers die door het Belarussische regime de EU in worden geholpen. Dat doet het uit wraak voor Europese strafmaatregelen.

De EU-leiders hebben nog eens uitgesproken dat dat „uiteraard onacceptabel is”, zegt demissionair premier Mark Rutte. Maar de EU moet deze migranten, ook al worden ze „als politiek instrument gebruikt” vervolgens wel fatsoenlijk behandelen. Hij maakt zich zorgen over het ‘terugduwen’ van migranten door Polen en andere landen aan de buitengrens van de EU en heeft hun voorgehouden dat ze zich aan de mensenrechten en andere regels moeten houden.

Polen houdt pottenkijkers weg van de grens, waardoor ook de grenswacht en andere deskundigen van de EU enkel mondjesmaat vernemen over mogelijk wangedrag van de Poolse autoriteiten. Daar heeft Rutte de Polen niet op aangesproken. De commissie is volgens hem mans genoeg om zelf op haar strepen te staan.

Niet alleen de buurlanden van Belarus maar ook EU-landen als Spanje, Italië en Griekenland willen meer geld voor hun grensbeheer uit Brussel. Voor deze zeven landen ligt de zaak anders. Het aantal asielzoekers dat vooral via de Middellandse Zee de EU probeert te bereiken, neemt weer toe. Er „dreigt een grote migratiedruk te ontstaan”, constateert Rutte. De commissie moet erover nadenken hoe deze landen geholpen kunnen worden, hebben de leiders uitgesproken.

De EU-leiders worstelen al jaren met het asielbeleid. Het vraagstuk kostte ook deze top vele uren, zonder noemenswaardige vooruitgang. Rutte hoopt dat volgend jaar, als Frankrijk een halfjaar voorzitter is van de EU, er eindelijk schot in de slepende kwestie komt. „Dit is voor de Fransen essentieel en we hebben met hen veel overeenstemming.” Ook voorzitter Charles Michel van de raad van EU-leiders bespeurt enige toenadering en een ogenblik dat kansen biedt.