Speelgoedfabrikant LEGO, door de leiding consequent met vier hoofdletters gespeld- maakte in 2020 een recordwinst van het concern bekend. Reden daarvan: de coronacrisis. Veel mensen zochten tijdens de pandemie blijkbaar afleiding en vermaak in de plastic bouwsteentjes van het Deense bedrijf. En opvallend genoeg waren dat niet alleen kinderen en jongeren, de populariteit nam onder alle leeftijdsgroepen toe, zo bleek uit onderzoek van het Deense speelgoedbedrijf.

Toen de eerste lockdown een feit was, zagen veel ouders zich voor de uitdaging gesteld om, naast de begeleiding van het schoolwerk, hun kinderen ook een programma te bieden om zichzelf te vermaken. Omdat onze 7-jarige dochter van LEGO houdt, zochten we op Markplaats naar een grote, uitdagende bouwdoos.
Wat direct opviel, was de enorme hoeveelheid LEGO-dozen die er aangeboden worden. Er blijkt een uitgebreide handel in LEGO-sets te bestaan: nieuw, bijna nieuw, gebruikt, duidelijk gebruikt. Gewilde exemplaren gaan voor hogere bedragen dan de nieuwwaarde van de hand. Er zijn LEGO-dozen, zoals de LEGO Creator Expert Brick Bank en het LEGO Gemeentehuis, die voor vele honderden euro’s van de hand gaan. Het liefst verpakt in de originele doos en nog verzegeld – zeker in die hoedanigheid zijn het echte collector-items. Ook de Taj Mahal, de Eiffeltoren en het Colosseum blijken waardevast en gewild. Sommige verkopers bieden zelfs pakketten met meerdere LEGO-dozen in één koop aan.
Tijdens de lockdown bouwden we achtereenvolgens aan de Land Rover Defender, de beroemde rode Londense dubbeldekker, de Volkswagen Kever en aan een gele Fiat 500. Na het bouwen stonden de auto’s een poosje in huis, waarna ze in de originele doos weer te koop werden aangeboden. De laatste uitdaging bestond uit een autotransportvoertuig van LEGO Technic. Bijna een meter lang en rond de 2500 steentjes. Na afronding van het bouwwerk stond hij naast de verweerde LEGO Power Crane uit 1989. Dan blijkt het verschil met de LEGO-dozen van zo’n dertig jaar geleden erg groot.
Toch bestond er ook toen al technisch LEGO. De meeste elementen waren functioneel. Geen duizenden steentjes, geen verfraaiingen en geen uitgebreide stickervellen, maar een recht-toe-recht-aan bouwwerk. In het LEGiO-museum in Grootegast (zie kader) is de ontwikkeling van de LEGO-sets door de jaren heen te zien, waarbij goed zichtbaar is dat er in de loop van de jaren steeds meer aandacht kwam voor de afwerking.

Bouwtekening

Het eerste wat opvalt bij de bestudering van de handleiding is de evolutie die het merk doormaakte bij de manier van bouwtekeningen weergeven. In de jaren tachtig en negentig stonden de bouwtekeningen onder elkaar. De achtergrond van de bouwtekening bestond uit een wit-blauw ruitjespatroon. Aan de bouwer de taak om te analyseren waar de verschillen met de vorige bouwtekeningen zitten. Je zag gemakkelijk iets over het hoofd. Ettelijke bouwtekeningen later moest je dan terugbladeren om te kijken waar het mis was gegaan. Bij de handleidingen van de huidige LEGO-dozen is dat heel anders. De plaatjes zijn helder. Duidelijk staat aangegeven wat en hoe er gebouwd moet worden. Bij lastige gedeelten zijn close-ups op ware grootte ingevoegd. Het enige punt van kritiek is de zwarte achtergrond van de bouwtekeningen bij de wat luxere sets. Donkerblauwe en donkerbruine blokjes vallen tegen de zwarte achtergrond weg, zeker bij kunstlicht. Dit heeft LEGO gelukkig ook opgemerkt en het bedrijf is hier ondertussen alweer vanaf gestapt.
Het tweede dat opvalt is de variëteit aan legosteentjes. Waar technisch LEGO eerder vooral bestond uit louter technische onderdelen, zijn er nu sierdelen bijgekomen die het bouwwerk een mooiere uitstraling geven. Het maakt de modellen realistischer, maar ook veel duurder.

Creativiteit

Robin (32) en Elles (32) Withaar uit Ommen zijn fervente LEGO-bouwers. Ze zijn in het bezit van ruim veertig verschillende LEGO-dozen. Hoe komt je aan zo’n verzameling LEGO en wat doe je ermee? Robin: „Ik had als kind last van reuma. Buitenspelen en actief bezig zijn was voor mij vaak niet mogelijk. Daarom had mijn vader op de zolder van ons huis een grote tafel gemaakt, waarop ik naar hartenlust met LEGO kon spelen en bouwen. Urenlang zat ik daar en was ik bezig met bouwen en bedenken.”

De hobby verdween in de loop van de jaren wat naar de achtergrond. Op hun trouwdag kregen het stel de rollercoaster van LEGO cadeau, een grote achtbaan van meer dan 4000 steentjes. De dag erna begonnen ze met bouwen en zo werd LEGO een gezamenlijke hobby. Robin en Elles stortten zich op het bouwen van modellen als voertuigen, bloemensets, huizen en gebouwen.
Robin, in het dagelijks leven docent Software Development in het naburige Hardenberg, houdt het alleen niet bij bouwen aan de hand van een bouwtekening, maar gaat uit buiten zijn boekje. Hij is regelmatig aan het ”mocken”, zoals dat in LEGO-kringen heet. Robin: „Je kunt zo nog meer je creativiteit in het bouwen kwijt. Een bestaand set kun je uitbreiden en verfraaien. Er zijn mensen die twee of drie dezelfde LEGO-dozen aanschaffen, bijvoorbeeld van de politiebureauset, en maken dan met de extra stenen een kelder met een schietbaan, extra cellen en andere dingen die bij een politiebureau horen. Doordat je veel dezelfde soort stenen hebt, kun je, in de stijl van het origineel, zelf uitbreidingen bedenken.”

Verhuur

Maar wat doe je als een set af is en hij een paar weken in de huiskamer heeft gestaan? Afbreken en weer in de doos stoppen, natuurlijk. Eigenlijk is dat jammer, stelt Elles. „Het grootste deel van het jaar staan de meeste LEGO-dozen op zolder. Het zou fijn als iemand anders er ook plezier van zou hebben. Door pleegzorg hadden we ervaring met kinderen die het met minder luxe en minder geld moeten doen. Echt niet iedereen is in staat om zomaar een LEGO-doos van soms wel 300 euro te kopen. En uit ervaring weten we hoeveel plezier je van LEGO kunt hebben. Dat gunnen we onszelf, maar ook anderen. Daarom bedachten we een verhuurconcept voor de omgeving waarin we wonen. Via onze site kun je een LEGO-set reserveren. Mensen in een straal van ongeveer 20 kilometer rondom Ommen kunnen per week een of meerdere sets huren. Door de week kunnen sets bij ons opgehaald worden, op vrijdag brengen we ze rond en de mensen brengen na afloop van huurperiode de LEGO-set terug. We kunnen die overigens ook zelf ophalen.”
Robin bouwde de verhuursite eigenhandig . Alle steentjes die bij een set horen, werden in overzichtelijke hardplastic uitleendozen gedaan en voorzien van een sticker met een QR-code. Robin: „De originele kartonnen dozen houden we hier, die zijn anders in een mum van tijd kapot. Ook het bijbehorende boekje lenen we, onder meer om hygiënische redenen, niet uit. De huurder kan het boekje online bekijken via de computer of tablet.”
Rijk hoeft het echtpaar er niet van te worden. Elles: „Het gaat ons vooral om het delen met anderen. Hoe leuk is het als kinderen glunderend een mooie Porsche in elkaar zetten? Dat is toch geweldig? Natuurlijk kost verhuur ook wat. Dat mag ook. Soms raken er steentjes zoek en die moeten vervangen worden. Verder willen we van de opbrengst weer andere LEGO-dozen kopen, zodat de collectie voor de verhuur verder uitgebreid wordt.”

Supersteentjes