Biden zal de nadruk volgens een functionaris leggen op allianties en „intensieve diplomatie”, waarbij wereldpolitiek volgens hem neerkomt op concurrentie op grond van principes.

Het veiligheidspact moet volgens de leiders van de drie bondgenoten de regio Zuidoost-Azië en de Stille Oceaan stabiel en veilig houden. Zij noemden China niet expliciet, maar het is een publiek geheim dat die grootmacht een belangrijke rol speelde bij het besluit.

Frankrijk voelt zich ernstig gedupeerd door het nieuwe verbond, waardoor het een contract misloopt voor onderzeeërs die het aan Australië zou leveren ter waarde van 30 miljard euro. De Australiërs, die de nodige conflicten hebben met China, hebben uiteindelijk gekozen voor nucleair aangedreven Amerikaanse onderzeeërs. Frankrijk heeft zijn ambassadeurs uit Washington en Canberra teruggeroepen.

Voorzitter Charles Michel van de Europese Raad beschuldigde de VS van een gebrek aan loyaliteit. Washington heeft volgens hem de „basisprincipes transparantie en vertrouwen” geschonden. De stap vergroot de inspanningen in Europa om samen aan defensie te werken, aldus de Belgische oud-premier.

Biden heeft aangekondigd met Macron te bellen om met hem te praten over „de weg vooruit”, in een vermoedelijke poging de zaak recht te trekken. Hij wil dan volgens een hoge Amerikaanse functionaris de diepe betrokkenheid van de VS bij Frankrijk bespreken, inclusief „specifieke, praktische maatregelen”.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei maandag tegen CNN dat Frankrijk op een „onaanvaardbare” manier is behandeld. „Er zijn nog veel open vragen die moeten worden beantwoord.” De EU-ministers van Buitenlandse Zaken bespreken de kwestie later in New York, waar ze zijn voor de jaarlijkse bijeenkomst van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.