Janoekovitsj aan kop in Oekraïne
De op Moskou georiënteerde premier Viktor Janoekovitsj heeft in de voorlopige uitslagen van de Oekraïense presidentsverkiezingen de leiding genomen. Dat maakte de centrale verkiezingscommissie in Kiev vanochtend bekend.
In een tussenstand, die werd opgemaakt op basis van de uitslagen van ruim driekwart van de kiesdistricten, had de door president Leonid Koetsjma gesteunde Janoekovitsj 48,65 procent van de stemmen, tegen 47,72 procent voor oppositiekandidaat Viktor Joesjtsjenko. De opkomst bedroeg ongeveer 79 procent, zei de commissie.
De tussenstand lijkt in tegenspraak met een exit poll onder 30.000 kiezers in het hele land, waarin Joesjtsjenko met 54 procent tegen 43 procent aan de leiding ging. Ook in een andere exit poll had Joesjtsjenko een voorsprong, zij het veel kleiner (49,4 tegen 45,9 procent).
Joesjtsjenko en enkele van zijn medewerkers togen vanochtend naar het kantoor van de verkiezingscommissie om uitleg te vragen. In sommige districten zou sprake zijn van een onwaarschijnlijk hoge opkomst van 96 procent.
Duizenden aanhangers van Joesjtsjenko trotseerden de vrieskou voor een ’parallelle’ stemmentelling op een plein in het centrum van Kiev. De verkiezingscommissie maakte de tussenstand bekend nadat het grootste deel van de menigte naar huis was gegaan.
De tegenstanders van Joesjtsjenko beschouwden de bijeenkomst als een poging om onrust te stoken, als opmaat tot een machtsgreep. Het hoofdkantoor van de centrale verkiezingscommissie werd zwaar bewaakt door politieagenten en pantserwagens en in de omgeving van het plein stonden ambulances opgesteld. Scheidend president Koetsjma waarschuwde de oppositie zaterdagavond in een televisietoespraak dat er „geen revolutie” zou komen.
Beide kampen maakten melding van diverse problemen bij het stemmen. Bij een stembureau werd zondagochtend een politieman gevonden, die klaarblijkelijk door inbrekers was doodgeslagen. De aanhang van Joesjtsjenko beweerde dat aanhangers van Janoekovitsj met bussen werden rondgereden zodat zij meer dan één keer konden stemmen. Ook zouden eigen waarnemers bij enkele stembureaus zijn geweerd. Interfax meldde dat aanhangers van Joesjtsjenko in de stad Loegansk waren gemolesteerd.
Joesjtsjenko stelde dat de regering bij de stembusgang in Loegansk en Donetsk „totale fraude” heeft gepleegd. De hervormingsgezinde politicus voegde eraan toe de centrale kiescommissie niet te vertrouwen.
Donetsk en Loegansk zijn twee verarmde Russischtalige regio’s in het oosten van Oekraïne. Hier is Janoekovitsj huizenhoog favoriet. Volgens Joesjtsjenko werden journalisten en waarnemers van de oppositie hier uit talrijke stembureaus geweerd. Ook buitenlandse waarnemers hebben tijdens de verkiezingen vele onregelmatigheden geconstateerd.
Het kamp van Janoekovitsj klaagde over problemen met kiezerslijsten. Ook zouden kiezers die zich niet in hun eigen district meldden, geen speciale stembiljetten voor absenten hebben gekregen. Omdat voor fraude met zulke stembiljetten werd gevreesd, nam het parlement een wet aan die het gebruik ervan moest verbieden, maar Koetsjma weigerde die wet vrijdag nog te ondertekenen.
De uitslag van de verkiezingen kan beslissend zijn voor de vraag of Oekraïne meer opschuift naar het Westen, of verder aanleunt tegen de voormalige Sovjetbondgenoot Rusland. Joesjtsjenko wil de Oekraïense economie hervormen, terwijl Janoekovitsj, die wordt gesteund door de Russische president Poetin, gelooft in een meer door de staat geleide economie.