Persvrijheid in China ver te zoeken
Buitenlandse correspondenten in China hebben het niet makkelijk, en dat is nog zacht uitgedrukt. Een aantal van hen is, toen zij vorige week verslag deden van de overstromingen in de provincie Henan, door omstanders verbaal en fysiek geïntimideerd. Op een via het internet verspreide video is te zien hoe Chinese burgers de journalisten beetpakken.
De Vereniging van Buitenlandse Correspondenten in China (FCCC) diende daarop een klacht in bij het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. Woordvoerder Zhao Lijian veroordeelde donderdag de aanvallers niet, maar gaf ze wel groot gelijk. Lijian stelde dat de buitenlandse correspondenten het aan zichzelf te wijten hadden dat ze door omstanders werden lastiggevallen, omdat ze de nieuwsfeiten verdraaien. Lijian zei letterlijk: „Weet u hoe de BBC door Chinese internetgebruikers wordt genoemd? Fake News Broadcasting Company.”
Het incident is typerend voor de werkomstandigheden in China voor buitenlandse journalisten. In het jaarrapport van de FCCC dat begin maart verscheen, staat dat Peking de buitenlandse correspondenten in hun werk belemmert, zo niet onmogelijk maakt.
Sprekend voorbeeld is John Sudworth, de China-correspondent van de BBC. Hij verliet eerder dit jaar hals over kop China. Peking dreigde met een rechtszaak na reportages over de islamitische Oeigoeren in de provincie Xinjiang. Sudworth maakte melding van de straf- en detentiekampen waar Oeigoeren worden gehersenspoeld. Toen hij voor zijn werk gedagvaard werd, vluchtte hij naar Taiwan. Peking begreep niet dat hij een eventuele rechtszaak niet had afgewacht.
Chinezen die zich laten interviewen door een buitenlandse journalist krijgen het moeilijk. In Wuhan, waar de coronapandemie begon, verloor een fabrieksarbeider zijn werk omdat hij met een interview had ingestemd.
Niet alleen de buitenlandse correspondenten hebben het moeilijk, maar ook hun Chinese medewerkers. Dat zijn bijna altijd lokale Chinezen die helpen bij het maken van afspraken en tolken bij interviews. De medewerkers en hun gezinsleden worden door de Chinese overheid bedreigd. Het gevolg is dat de buitenlandse journalisten hun werk alleen moeten doen. Voor velen is dat ondoenlijk, met als gevolg dat ze vertrekken. Anderzijds gebeurt het regelmatig dat Peking een journalistenvisum niet verlengt.
China is hard bezig het aantal buitenlandse journalisten uit te dunnen. Alleen verslaggevers die positief en objectief over het land berichten, zijn welkom. Wat objectief en positief is, bepaalt Peking. De communistische partij wil het doen voorkomen alsof in China de zon altijd schijnt. Dat gaat heel ver. Een jongeman die met een drone een opname maakte van bloemen die in Henan voor de slachtoffers van de overstromingen waren neergelegd, werd opgepakt.
Er is een land van louter licht, maar dat is China niet.