Ze is niet de enige die klaagt dat Italië geen ”paese civile” –beschaafd land– zou zijn. Italianen verzuchten regelmatig dat ze in een andere staat willen wonen en wel… „in een beschaafd land.” Het is duidelijk dat ze hun eigen land vooral níet beschaafd vinden. Als ik in een gesprek met een onbekende vertel ik dat uit Nederland kom, krijg ik zeker één op de drie keer te horen: „Oh, uit dat beschaafde land; waarom bent u eigenlijk hier gekomen?”

Beschaafd land, Nederland? Dat land waar drie dagen lang straatgevechten uitbraken omdat wegens een ernstige pandemie de avondklok was ingesteld? We hebben in Italië al sinds oktober 2020 een avondklok en geen ruit ging daarvoor aan diggelen.

Italianen (ik generaliseer graag) zwijmelen ook over de Britten met hun efficiency en het respecteren van de wachtrij. Toegegeven: in wachten op je beurt zijn Italianen niet erg bedreven.

Een land met een hoge beschaving is in mijn ogen juist Italië. Hier word je met ”u” aangesproken; hier wordt over en weer geëxcuseerd. Je stoot per ongeluk iemand aan op straat en je zegt beiden direct ”pardon”. Soms wuif je nog een excuusgebaar toe. Je krijgt geen agressieve blik terug, zoals mij wel eens overkomt in dat beschaafde land in Noord-Europa.

Maar met beschaafd land wordt niet altijd bedoeld of de inwoners met mes en vork eten en of ze hun handen wassen na toiletgebruik. De Italianen die zo opgeven van de Nederlandse beschaafdheid, bedoelen vaak iets anders. En wel het feit dat in Nederland euthanasie en het homohuwelijk bij wet zijn geregeld. Nogal wat mensen vinden dat Italië maar weinig doet aan burgerrechten, de ”diritti civili”. Daar heb je weer dat woord: ”civile”.

Het gaat me nu even niet over de inhoud van deze ethische zaken, maar om het feit dat Italianen enorm zelfkritisch zijn. Hun land doet het in hun ogen nooit goed. Een minder nationalistisch volk moet nog worden geboren of gecreëerd. In een van die politieke praatprogramma’s op de Italiaanse televisie komt er wel dagelijks een hotemetoot (politicus, professor, opinieleider) voorbij die de frase gebruikt: „In een normaal land…” Dan volgt er een betoog over een probleem, ramp of ongeluk dat alléén in Italië gebeurt – en in „normale” landen niet. Ook weer om te zeggen dat Italië vooral een abnormaal land zou zijn.

Ik denk daarentegen dat Italië een heel beschaafd en best wel normaal land is. In een ‘normaal’ land zou zo’n theater, waarover de schrijfster van de lezersbrief het had, allang tegen de grond zijn gegaan.

In Italië is er tenminste respect voor traditie, geschiedenis en… ja hoor: beschaving.