Wat is er gebeurd?

Denemarken en Noorwegen meldden de afgelopen dagen zes gevallen van mogelijke bijwerkingen van het AstraZenecavaccin waarvoor nader onderzoek nodig is. Het gaat om een zeldzame combinatie van stolselvorming (trombose) en acuut bloedplaatjesverlies (trombocytopenie), waarbij bloedingen kunnen optreden. De verschijnselen deden zich voor bij volwassenen onder de 50 jaar.

In Nederland is deze zeldzame combinatie nog niet gevonden.

Uit voorzorg heeft demissionair minister De Jonge zondag besloten het inenten met dit vaccin stil te leggen tot 28 maart. Hij volgt daarin het advies van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). In die twee weken gaat een Europese onderzoekscommissie onderzoeken wat er precies aan de hand is.

Wat doen andere landen?

Andere landen besloten al eerder de vaccinaties met het AstraZenecavaccin op te schorten, na verdachte meldingen van bloedstolsels. Donderdag nam Denemarken dat besluit, waarna IJsland, Ierland, Noorwegen en Bulgarije volgden. Het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Australië en Mexico zeggen wel door te gaan met het toedienen van het vaccin.

Is er een oorzakelijk verband tussen het vaccin en de bloedstolsels?

Dat is de grote vraag. De Jonge denkt van niet. Hij acht het vaccin nog steeds veilig.

Volgens CBG-voorzitter Ton de Boer is het „niet bewezen” dat de oorzaak bij het vaccin ligt. De bloedstolsels komen niet vaker voor dan verwacht, zei hij donderdag tegen de NOS, en er is daarom geen reden tot zorg. „Ook bij de individuele gevallen in Oostenrijk zien we geen verband.” Jaarlijks krijgt een op de duizend mensen te maken met bloedstolsels.

Ook farmaceut AstraZeneca ontkent dat er een verband is tussen het vaccin en het risico op bloedstolsels, longembolieën of een verlaagd aantal bloedplaatjes.

Zondag bracht de Brits-Zweedse farmaceut een rapport naar buiten waarin ze melding doet van vijftien gevallen van trombose en 22 van een longembolie (een verstopt bloedvat naar de longen) die tot en met 8 maart zijn binnengekomen. Dat aantal is „veel lager” dan verwacht zou worden bij een algemene populatie van deze omvang, stelt AstraZeneca. Tot nu toe hebben meer dan 17 miljoen mensen in de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk het vaccin gehad.

Ook het Europees Medicijnagentschap (EMA) gaf donderdag aan geen aanwijzingen te hebben gevonden voor een verband tussen het vaccin van AstraZeneca en bloedstolsels.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is er geen reden om met het vaccin te stoppen. WHO-woordvoerder Margeret Harris zei vrijdag tijdens een bijeenkomst dat het heel belangrijk is dat landen het blijven gebruiken.

Moeten mensen die het vaccin hebben gehad en geen klachten hebben, zich zorgen maken?

Nee, zegt Ton de Boer van het CBG tegen de NOS. „Als je na het vaccineren wat blauwe plekjes ziet die op trombose kunnen duiden, moet je wel even naar de dokter gaan. Maar de kans dat dat gebeurt, is uitermate klein.”

Wat betekent de tijdelijke stop voor het vaccinatieprogramma?

Het vaccinatieprogramma loopt daardoor mogelijk iets vertraging op. Alleen al de GGD’en moeten 43.000 prikafspraken afzeggen. Volgens het coronadashboard van de Rijksoverheid staan er de komende twee weken bijna 290.000 prikafspraken voor het AstraZeneca-vaccin ingepland die moeten worden geannuleerd.

Het AstraZeneca-vaccin is een belangrijke pijler in het Nederlandse vaccinatieprogramma. De farmaceut levert naar verwachting 11,7 miljoen doses dit jaar.