Welke voordelen biedt het Janssenvaccin?

Een belangrijk voordeel is dat één prik volstaat voor voldoende bescherming. Dat maakt de logistiek eenvoudiger. Bij andere vaccins zijn twee prikken nodig.

Daarnaast blijft het vaccin goed in de koelkast. Voor het transport en de opslag in bijvoorbeeld huisartsenpraktijken is dat handig. De mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna blijven alleen goed in de diepvriezer, het liefst bij -70 graden Celsius.

Zijn er ook nadelen?

Vanuit christelijk-ethisch perspectief is een heet hangijzer dat het vaccin wordt geproduceerd in een menselijke cellijn. Deze cellijn is afkomstig van het netvliesweefsel van een vier maanden oude foetus die in 1985 –een jaar na de invoering van de abortuswet– in Nederland is geaborteerd.

Geldt het gebruik van foetale cellen alleen voor dit vaccin?

Nee. Ook het coronavaccin van Oxford/AstraZeneca wordt geproduceerd in cellen die afstammen van een geaborteerde foetus (uit 1972). Bij de vaccins van Pfizer en Moderna zijn deze cellen alleen in de testfase in het laboratorium gebruikt.

Al sinds de jaren zestig wordt er gebruikgemaakt van cellen van geaborteerde foetussen voor de ontwikkeling van vaccins, zoals die tegen rodehond, waterpokken en hepatitis A. Daarnaast zijn er met deze cellen medicijnen ontwikkeld tegen onder meer hemofilie, chronische gewrichtsreuma en taaislijmziekte.

Zijn deze cellen echt onmisbaar?

Foetuscellen hebben een aantal voordelen boven volwassen menselijke of dierlijke cellen. Er zijn echter alternatieven te bedenken, stelt David Prentice, onderzoeksdirecteur van het Amerikaanse onderzoekscentrum Charlotte Lozier Institute, in vakblad Science. Zo zouden cellen van natuurlijk gestorven foetussen of cellen die bij een vruchtwaterpunctie worden genomen, ook geschikt kunnen zijn voor de vaccinproductie.

Hoe bezwaarlijk is het gebruik van foetale cellen?

Daarover verschillen de meningen. Een groep Amerikaanse bisschoppen heeft rooms-katholieken vorige week het vaccin van Janssen afgeraden vanwege het gebruik van foetale cellen. Kies liever voor de ethisch minder problematische vaccins van Pfizer of Moderna, adviseren de bisschoppen. Een document van het Vaticaan wijst er wel op dat het moreel acceptabel is een dergelijk ‘foetusvaccin’ te nemen als er geen betere beschikbaar zijn.

De Nederlandse Patiëntenvereniging trekt dezelfde lijn. Zij geeft de voorkeur aan prolifevaccins, maar wijst het gebruik van die van Janssen en AstraZeneca niet af.

Volgens medisch ethicus prof. Henk Jochemsen is de cellijn zo lang doorgekweekt dat die niet meer normaal menselijk is. Het bezwaar noemt hij daarom een vorm van „overtrokken morele striktheid.”

Is het mogelijk een vaccin te kiezen?

Nee. Minister De Jonge gaf half februari aan niets te zien in een vrije vaccinkeuze voor gemoedsbezwaarden. Daar komt bij dat het Janssenvaccin een belangrijke pijler is in het vaccinatieprogramma. Nederland heeft er ruim 11 miljoen doses van besteld.