Antiabortusdemonstranten bij abortusklinieken proberen vrouwen over te halen om de zogenaamde abortuspilremmer te nemen, stelde opinieblad De Groene Amsterdammer woensdag op basis van onderzoek door journalistiek bureau Investico. „Dat kan kloppen”, zegt woordvoerder Chris Develing van Schreeuw om Leven. „Zij weten af van het middel. Maar er zijn ook vrouwen die ons zelfstandig via internet vinden.”

Het middel kan een abortus voorkomen als een vrouw het binnen 48 uur na het slikken van de eerste abortuspil (mifepreston) inneemt. Amerikaans onderzoek uit 2018 liet zien dat de remmer voor 68 procent effectief is.

De demonstranten adviseren vrouwen met spijt contact op te nemen met de hulplijn Er is Hulp van stichting Schreeuw om Leven, die hen doorverwijst naar huisartsenpraktijk Steenbank in Urk. Het middel is namelijk alleen op recept verkrijgbaar. „Alle huisartsen kunnen het voorschrijven, maar wij weten alleen van de praktijk in Urk dat ze dat ook daadwerkelijk doet”, verklaart Develing.

Althans, tot voor kort. Huisarts Peter Hildering van praktijk Steenbank schreef de recepten uit, zo’n vijftien keer per jaar. Tot hij half januari bezweek aan de gevolgen van Covid-19.

Strafbaar

Volgens De Groene zou de Urker praktijk het middel nog steeds onder zijn naam voorschrijven. Dat is strafbaar, stelt de Apothekersvereniging in het Amsterdamse weekblad, en kan reden zijn om aangifte te doen, vult de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd aan.

De bewering van De Groene is echter onjuist, zegt waarnemend huisarts Wilco Bloed desgevraagd. „Voorheen schreef Hildering de abortuspilstopper voor en deed ik dat als hij niet beschikbaar was. Nu doet een waarnemend huisarts dat.” De naam van die arts wil hij „uit de media houden vanwege het vele werk binnen de praktijk.”
Bloed vindt het pijnlijk voor Hilderings familie dat de Urker huisarts kort na zijn overlijden in een kwaad daglicht wordt geplaatst.

De abortuspilremmer, die een hoge dosis van het vrouwelijke hormoon progesteron bevat, zou „medisch riskant” zijn, aldus De Groene. Ter onderbouwing noemt het weekblad een studie van Californische onderzoekers uit 2019 die voortijdig werd afgebroken vanwege gezondheidsrisico’s voor de deelnemers. Bij drie vrouwen traden namelijk ernstige bloedingen op. Wat De Groene echter niet noemt, is dat deze bloedingen optraden bij twee vrouwen die de abortuspil namen en bij één vrouw die de remmer nam. Bovendien was laatstgenoemde vrouw er beter aan toe dan de twee anderen.

„Heel misleidend en zeer tendentieus”, vindt Develing van Schreeuw om Leven. „De Californische studie laat juist zien dat de abortuspil gevaarlijk is.” Bloedingen zijn overigens een bekende bijwerking van de abortuspil.

Volgens Develing is de abortuspilremmer, bestaande uit een natuurlijk hormoon, veilig. Huisarts Bloed bevestigt dat. „Mij zijn geen bijwerkingen bekend.” Het Farmacotherapeutisch Kompas noemt wel enkele bijwerkingen die kunnen optreden –waaronder bloedingen, vermoeidheid en misselijkheid–, maar onbekend is hoe vaak dat gebeurt en of dat ook kan bij kortdurend gebruik.

De inspectie heeft nooit meldingen over de remmer gehad, zegt woordvoerder Mariël van Dam. „We hebben daarom het idee dat het middel heel weinig off-label wordt gebruikt.”

Off-label gebruik wil zeggen dat het middel voor andere doelen wordt voorgeschreven dan waarvoor het is goedgekeurd. De progesteronpil is formeel bedoeld voor gebruik bij ernstige overgangsklachten of progesterontekorten. Gebruik voor andere doelen is onder voorwaarden toegestaan. Zo dient de arts met de apotheker te overleggen over het off-label voorschrijven van het middel, melden de inspectie en het Nederlands Huisartsen Genootschap in verklaringen op hun websites.

Daarnaast moet de arts de patiënt informeren dat hij of zij een off-label behandeling krijgt voorgeschreven. Of huisarts Hildering zich ook aan die voorwaarden heeft gehouden, is niet bekend.

Overgeven

Na het overlijden van Hildering heeft Schreeuw om Leven de hulppagina van de abortuspilstopper van haar website gehaald. „Zijn overlijden betekende dat we vrouwen met deze specifieke hulpvraag niet konden doorverwijzen naar een bij ons bekende huisarts”, verklaart woordvoerder Develing. Inmiddels heeft hij een huisartsenpraktijk gevonden die bereid is het middel voor te schrijven.

Het artikel in De Groene is voor Develing geen reden om de abortuspilremmer in de ban te doen. „Het middel is veilig en effectief, heeft Amerikaans onderzoek uitgewezen. Daar beroepen we ons op.” Ook zijn er geen goede alternatieven. Hooguit overgeven, om de abortuspil kwijt te raken. „Dat kan ook helpen.”