In 2050 moeten alle Nederlandse huishoudens van het aardgas af zijn. Maar Nederland heeft nog een lange weg te gaan voordat het zover is, bleek woensdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Op 1 januari 2019 was slechts 5,7 procent van de woningen aardgasvrij.

Sommige Nederlanders wachten niet af tot de gemeente met een alternatief voor aardgas komt, maar gaan zelf aan de slag. Eén van hen is Arie Engels (67) uit Ridderkerk. In twintig jaar tijd bracht de gepensioneerde koeltechnicus met verduurzamingsmaatsregelen het gasverbruik van zijn hoekwoning uit 1914 van 1500 kubieke meter per jaar terug naar nul. Zo schafte hij in 2016 een lucht-luchtwarmtepomp aan. „Dat is een soort airco. Zoals hij lucht koelt, verwarmt die ook lucht.”

Vorst

Al wordt het rendement van de pomp met vrieskou lager, tijdens de vorst van de afgelopen twee weken heeft het apparaat zijn werk prima gedaan, zegt Engels. „De pomp benut de warmte van buiten. Ook bij 20 graden onder nul zit er nog genoeg warmte in de buitenlucht.”

Zo’n luchtwarmtepomp is volgens Engels het meest rendabele systeem voor bestaande bouw in woonwijken, vergeleken met wat de markt biedt aan warmtepompen. In 2019 zette hij de verbruikskosten en opbrengsten van verwarmingssystemen eens op een rij.

Conclusie: veel warmtepompen gebruiken veel energie en leveren al met al weinig rendement op. „Voor de meeste consumenten is het een compleet raadsel hoeveel een verwarmingssysteem verbruikt en wat het oplevert. Totdat de energierekening door de bus valt.” De SCOP-waarde van een pomp moet 4,5 of hoger zijn, wil het renderen. Dat betekent: voor elke kilowattuur (kWh) aan stroomverbruik, levert het systeem 4,5 kWh terug.

Zeventien zonnepanelen -de eerste vier kocht hij in 2004– produceren de energie waarop de warmtepomp draait en leveren stroom voor overig gebruik. Een warmtepompboiler gebruikt lucht uit de woning zodat er warm water getapt kan worden. Een pelletkachel is voor de gezelligheid en om met koud weer bij te stoken.

Per jaar verbruikt het huishouden van familie Engels nog 600 kWh. „Ik maak geen energiekosten meer. Per jaar krijg ik 400 euro van de leverancier terug.”

Isoleren

Verduurzamen begint met isoleren, zegt Engels. Overigens is zijn huis niet eens overdreven goed beschermd tegen warmteverlies. Dertig jaar geleden kwamen er extra wanden voor de eensteensmuur.

Verder is de begane grond voorzien van dubbelglas –driedubbelglas staat op de planning–, maar de etage niet. „De slaapkamers liggen op het zuiden. De rolluiken werken iets isolerend.”

De in de volksmond genoemde afsluitboete voor het verwijderen van de aargasaansluiting (zo’n 800 euro), frustreerde menigeen die wilde verduurzamen. Maar per 1 maart is die van de baan. Goed nieuws voor Engels. „Nog veertien dagen wachten, dan gaat-ie eruit.”