Koning opent Kloosterjaar Brabant
Ooit waren er 660 kloosters in het Brabantse land, nu zijn er nog ruim zestig kloostergemeenschappen actief. Om het verhaal en de invloed van het kloosterleven onder de aandacht te brengen, start woensdagmiddag het Brabants Kloosterjaar.
Koning Willem-Alexander geeft het startschot. Hij woont woensdagmiddag digitaal een bijeenkomst bij in het klooster Sint Agatha in Cuijk, bij Nijmegen. Hij ‘onthult’ er het teruggeplaatst Mauritsraam, een gebrandschilderd raam dat zijn voorvader prins Maurits rond 1619 aan dit klooster schonk.
De jubilea van Sint Agatha en drie andere Brabantse kloosters vormen de aanleiding voor het Kloosterjaar. De kruisheren in klooster Sint Agatha staan dit jaar stil bij de oprichting van hun orde, 650 jaar geleden. De orde van norbertijnen in de Abdij van Berne (Heeswijk) werd 900 jaar geleden gesticht. De norbertinessen van Sint-Catharinadal bij Oosterhout bestaan 750 jaar; de kloostergemeenschap van zusters clarissen uit Megen 550 jaar.
Stempel
Olga Raaymakers stelde in overleg met het netwerk Brabants kloosterlevenen en de provincie Noord-Brabant het programma voor het Kloosterjaar samen.
De kloostergemeenschappen hebben de afgelopen eeuwen hun stempel gedrukt op de Brabantse samenleving, zegt ze. „Bijvoorbeeld op het gebied van zorg en onderwijs. Hun betekenis is groot geweest, maatschappelijk, maar ook ruimtelijk, want in Brabant struikelde je over de kloosters.”
Nu is de situatie heel anders. „Veel kloostergemeenschappen zijn verdwenen, de gebouwen hebben een andere functie gekregen. Taken op het gebied van zorg en onderwijs zijn door de overheid overgenomen. De kloosterorden die door willen gaan, worstelen met grote vraagstukken. De energiekosten zijn bijvoorbeeld enorm hoog. Gelukkig zijn er tien tot vijftien orden die door willen gaan.”
Zij zoeken allemaal hun eigen weg, ziet Raaymakers. „De kruisheren van het klooster Sint Agatha gaan hun gebouw met anderen delen. Het Sint-Catharinadal heeft een wijngaard, een inspiratiehuis en zet in op educatieve programma’s.”
Wandelroute
De agenda van het Brabantse Kloosterjaar zit vol. Zo zijn er publieksactiviteiten, vieringen, concerten en er verschijnen publicaties.
Op 30 april wordt officieel ”Ons Kloosterpad” geopend. „Een wandelroute van 330 kilometer langs tientallen kloosters, vooral in Noordoost-Brabant. De route is opgedeeld in etappes van circa 25 kilometer. Het is echt een langeafstandswandelroute. Een andere belangrijke datum is 13 juni, dan is het de Open Kloosterdag.”
Raaymakers heeft met de organisatie van het jaar gezocht naar „verbindingen” tussen het verleden, heden en toekomst. „Presentator Oscar Kocken gaat bijvoorbeeld met publiek nadenken over een fictieve nieuwe orde. Hij heeft zich verdiept in de regel voor gemeenschappen van de kerkvader Augustinus, waarin het gaat om samenleven, naastenliefde en gebed. Hoe kun je die regels vertalen naar 2021?
Verder doen we iets met kloosterrecepten. Die gaan uit van soberheid en zorgzaamheid voor de aarde. Hoe kun je die nu gebruiken?
In klooster Sint Agatha beoefent broeder Edgard het boekbindersvak op zeer hoog niveau. Jonge typografen gaan dit jaar bij hem in de leer. We willen kijken hoe de eeuwenoude waarden uit kloosters van betekenis kunnen blijven voor de toekomst.”
De coronamaatregelen vragen bij alles om zorgvuldigheid, benadrukt Raaymakers. „Een aantal activiteiten is doorgeschoven. In de kloosters leeft een kwetsbare groep. Dan moet je juist nu voorzichtig zijn en geen grote groepen van buiten binnenlaten. Sommige onderdelen gaan digitaal. Dat is jammer, maar kan toch wel mooi worden. We werken voortdurend met twee scenario’s bij programmaonderdelen.”
