Puriteinen, hervormers en de huidige tijd
Wie zich bezighoudt met de puriteinen, komt zeker in aanraking met Joel R. Beeke, de directeur van het Puritan Reformed Theological Seminary (PRTS) in Grand Rapids.
De jaren door heeft Beeke in vele boeken en artikelen aandacht besteed aan het puritanisme, maar ook aan hervormers als Calvijn en nadere reformatoren als Herman Witsius en Wilhelmus à Brakel. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het PRTS zijn Beekes artikelen in het tijdschrift van het seminarie (Puritan Reformed Journal) gebundeld. Het is een omvangrijk boek geworden, dat is onderverdeeld in verschillende categorieën: Bijbelse, historische, systematische theologie gaat samen met praktische artikelen over het leven en werk van de predikant en over de huidige tijd.
Ik ga in op een paar thema’s uit de maar liefst 41 hoofdstukken. In het historische deel staat een artikel met het opschrift ”Reading the puritans”. Daarin bespreekt Beeke wat de puriteinen typeerde, welk geestelijk nut puriteinse geschriften hebben en met welke auteurs of geschriften een kennismaking het beste kan beginnen. In deze afdeling staan bijvoorbeeld ook artikelen over de rechtvaardigingsleer van John Bunyan en het puritanisme in Noord-Amerika. Zoals we kunnen verwachten, vinden we nog meer hoofdstukken over puriteinse thema’s, zoals over de geloofszekerheid bij Anthony Burgess. evenals over de puriteinse visie op huwelijk, gezin en geloofsopvoeding. In deze afdeling is er eveneens aandacht voor geloofsbevinding in Calvijns prediking en voor de spiritualiteit van Wilhelmus à Brakel.
Puriteinse stemmen keren terug in het onderdeel over de huidige prediking en predikers. Ze benadrukken de noodzaak van voortdurend gebed en diepe afhankelijkheid van de Heilige Geest in het ambtelijk werk; het besef dat dienst in Gods Koninkrijk pijn meebrengt; de grote betekenis van persoonlijke toewijding en heiligheid; het nut van meditatie over de Schrift en het belang van liefde tot God en Zijn Kerk.
Andere hoofdstukken beschrijven het werk van de prediker aan de hand van drie kernwoorden: dienst, tranen en verleidingen, of benadrukken dat de kracht van de verkondiging niet moet worden gezocht in wereldse methoden en menselijke tactieken, maar in een heldere uitleg van het Woord die de gewetens van de hoorders raakt.
Puriteins is ook het regelmatige persoonlijk zelfonderzoek naar de eigen preekpraktijk en daarbij te stellen vragen als: Preekte ik als Gods dienaar, dus nederig en op God gericht? Preekte ik om Gods Kerk op te bouwen, dus uit liefde tot Hem en Zijn gemeente? Preekte ik Christus als het enige Fundament en als het stalende Middelpunt? Preekte ik om God te behagen of had ik andere motieven en doelen?
Aan het einde van het boek staat een praktisch hoofdstuk over tijdsbesteding en tijdsbeheersing. Treffend is de gedachte –opnieuw helemaal in puriteinse geest– dat de (levens)tijd van een prediker kostbaar is en daarom nuttig besteed dient te worden, wat bewuste keuzes en prioriteiten vraagt.
Het is wel erg veel in één boek. Bovendien zijn de hoofdstukken nogal uiteenlopend, terwijl de onderverdeling in de verschillende afdelingen ook niet altijd even helder is. Helder is echter wel dat Beekes boek helemaal in puriteinse geest is geschreven: dienst in Gods Koninkrijk, met name de verkondiging, is een zaak van ernst, gewicht, toewijding, dankbaarheid en vreugde. Vooral voor predikers biedt het veel ter bezinning, verootmoediging én verwondering.
Boekgegevens
Puritan Reformed Theology: Historical, Experiential, and Practical Studies for the Whole of Life, Joel R. Beeke; uitg. Reformation Heritage Books; 732 blz.; $ 45,-