De gemiddelde Nederlander merkt pas iets van de eisen bij het bouwen van een nieuw huis, zegt André Kruithof, energiedeskundige bij Nieman Raadgevende Ingenieurs. Kruithof kent de nieuwe eisen van binnenuit. Als expert schreef hij mee aan de rekenmethode voor BENG.

Ook via het nieuwe energielabel –dat verplicht is bij de verkoop van een woning–, komen huizenbezitters voortaan in aanraking met BENG, legt Kruithof uit. Al is dat wel indirect. „Vanaf 1 januari verdwijnt waarschijnlijk het vereenvoudigde energielabel voor bestaande woningen. De nieuwe versie van het energielabel is altijd gestoeld op dezelfde rekenmethode, eentje die ook gebruikt wordt voor het rekenen aan de BENG-eisen.”

Vooruitgang

Helemaal vernieuwend is de regelgeving niet, stelt Kruithof. Hij doelt daarmee op de tweede eis, over energiegebruik in de woning (zie kader ”Wat is BENG?”). „Die komt feitelijk overeen met de EPC (Energie Prestatie Coëfficiënt, de tot op heden geldende maat voor de energiezuinigheid van nieuwe gebouwen, MK).”

De andere twee eisen zijn wel echt nieuw. Zo is het voor het eerst dat bouwers per eengezinswoning verplicht minimaal 50 procent hernieuwbare energie moet opwekken. Welke vorm wordt niet voorgeschreven. Dat kunnen zonnepanelen zijn, maar ook een pelletkachel.

Vooruitgang is ook dat de eerste eis een vrij goede isolatie verplicht stelt, aldus Kruithof. Bij de EPC-methodiek was het in theorie mogelijk een slecht geïsoleerd pand te bouwen en toch goed te scoren op ”energiezuinigheid”, enkel door veel zonnepanelen op het dak te leggen.

Niet spannend

De nieuwe regelgeving oogstte de afgelopen jaren diverse keren kritiek. Onder meer omdat de eisen na verloop van tijd werden afgezwakt. Dick van Ginkel, innovatiemanager bij TBI WOONlab (een samenwerking tussen diverse TBI bouw- en installatiebedrijven), zegt de vastgestelde eisen dan ook „niet spannend” te vinden. „BENG brengt de nieuwbouw niet naar een hoger plan. De meeste grote bedrijven bouwen in grote lijnen al volgens deze eisen. Anderen vinden de eisen veel te slap, met name degenen die zich bezighouden met passief bouwen (zo bouwen dat er bijna geen energie meer nodig is voor verwarming, MK). Vooral kleinere bouwers zullen aan de slag moeten.”

Van Van Ginkel hadden de eisen best wat ambitieuzer gemogen. „Tegelijk begrijp ik de afweging wel. Aanscherping van de eisen moet zo kostenoptimaal mogelijk en de nieuwe eisen mogen niet tot stagnatie in de bouw leiden, omdat er nog zo veel woningen bijgebouwd moeten worden.”

Van Ginkel was zelf ook regelmatig kritisch op de BENG. Het belangrijkste bezwaar vindt hij dat de rekensoftware nog niet goed werkt. „Onder de motorkap moeten er nog dingen worden aangepast. Als bouwers kun je er dus nog niet fatsoenlijk je sommetjes mee maken.”

Oververhittingseis

Een ander kritiekpunt gaat over de oververhittingseis, die moet voorkomen dat woningen in de zomer te warm worden. Het is dé onderschatte eis, maar er is nog veel onduidelijkheid over, zegt Van Ginkel. „Het getalletje dat uit de berekeningen rolt is een heel grove indicator van de oververhitting in de woning. Maar omdat er wel op getoetst wordt, gaan partijen er bij het ontwerp al rekening mee houden en nemen ze er zelfs speciaal maatregelen voor.”

En daar zitten een paar haken en ogen aan, legt Van Ginkel uit. Want alleen al de maatregelen voor de oververhittingseis kosten volgens hem zo’n 1500 tot 4000 euro per woning. Bijvoorbeeld vanwege de plaatsing van extra zonnepanelen om te compenseren voor de koeling met een luchtwarmtepomp. Om een project toch betaalbaar te houden, snijden aannemers aan de andere kant in de kosten. „Om te bezuinigen zie ik bouwers nu aan de slag gaan met verouderde mechanische ventilatiesystemen met roosters in plaats van gebalanceerde ventilatie met afzuiging. Dat lijkt mij niet de bedoeling. Dat levert een minder comfortabel huis op, waarmee de bewoner uiteindelijk slechter af is.”

Tot slot bestaat kans dat de BENG gaat overheersen, stelt Van Ginkel. Volgens hem betekent dat een te grote focus op energie. „Andere thema’s zijn ook belangrijk. Denk aan gezondheid, comfort en materiaalgebruik. Dat zijn wat mij betreft aspecten waar we in de bouw meer op zouden mogen sturen.”