In Nederland loopt niet iedereen weg met de nieuwe wetgeving rond het burgerschapsonderwijs. Toch biedt deze wet kansen voor elke school. Ook voor die christelijke school die er soms huiverig tegenover staat. De wet geeft namelijk ruimte om een eigen, tegendraadse visie te ontwikkelen rond burgerschapsonderwijs. Abraham Kuyper deed het meer dan honderd jaar geleden niet anders. Daarmee wordt elke school uitgedaagd om zich te verhouden tot de samenleving. Dat lijkt mij een goede zaak, want de tijd dat de school als een geïsoleerd bolwerk gezien kan worden, ligt al ver achter ons.

De school maakt deel uit van de samenleving, of je dit wilt of niet. De technologische vooruitgang, globalisering en klimaatverandering stoppen niet bij het schoolplein. Het is daarom van belang dat de school inziet dat ze deel uitmaakt van het publieke domein. De school kan daar beter proactief op reageren door een maatschappelijke opdracht in de vorm van burgerschapsonderwijs te formuleren, in plaats van deze te negeren.

Oefenplaats

Dit betekent ook dat de school een visie op leren zou moeten formuleren die dit denken stimuleert. Het houdt mijns inziens in dat je als basisschool een brede opvatting over leren moet hebben. Het betreft een leren dat verder gaat dan een goede toerusting op het vervolgonderwijs. Het oriënteert zich ook op de maatschappij. Het geeft kinderen wat nodig is om als het ware hun intrede te doen in de snel veranderende samenleving. Dat veronderstelt een leren dat gepaard gaat met onzekerheid, met verandering, met het nemen van risico’s, maar dat tegelijk ook betekenisvol is en ruimte biedt aan perspectiefwissel.

De school kan een oefenplaats zijn. Dat maakt burgerschapsonderwijs mogelijk. Een christelijke school mag kinderen ruimte bieden en richting geven om zich voor te bereiden op het kwetsbare samen leven. Goed kunnen lezen, rekenen en spellen is ontzettend belangrijk voor deze toekomst, maar dat geldt zeker eveneens voor het omgaan met diversiteit en voor oprechte belangstelling tonen voor anderen. Bewogen zijn met de wereld. Dat kan en mag in alle openheid geoefend worden op school. Het biedt de school de kans om een eigen visie op burgerschapsonderwijs te ontwikkelen en kinderen van jongs af aan voor te bereiden op de kwetsbare wereld, die niet buiten te sluiten is.

Vooroplopen

Wat zou het mooi zijn als de christelijke school hierin voorop zou lopen. Zij is immers meer dan andere instellingen opgegroeid met het besef geroepen te zijn om naar elkaar om te zien, om gerechtigheid te doen en van goed rentmeesterschap blijk te geven. De vrije christelijke school is ooit opgericht, los van de staat, met een geheel eigen roeping, en gericht op het samen leven. Om zich mede verantwoordelijk te voelen voor de wereld, door het Evangelie handen en voeten te geven.

De auteur is docentonderzoeker voor het lectoraat goede onderwijspraktijken aan de Hogeschool Viaa.