Theologenblog: Kruisigem
Ongewild kwam ik ruim een week geleden in een mediastorm terecht. Onze jongste kinderen zien elk jaar uit naar het Sinterklaasjournaal: gezellig, grappig, en een beetje spannend. In de derde aflevering werd opeens melding gemaakt van het fictieve dorp ”Kruisigem” in Limburg. Blijkbaar staan onze gewetens wat scherp afgesteld, want de kinderen keken ons geschrokken aan: Kan dat zomaar? Het klinkt als ”Kruisig Hem!”
Wij besloten om het één keer te laten passeren en te zien hoe het verder zou gaan. Twee dagen later: opnieuw ”Kruisigem” in het Sinterklaasjournaal, met daarbij een crucifix in beeld. Toen was bij ons de grens bereikt: een grap over de kruisiging van de Here Jezus. Ik meldde dit kort op Twitter, niet vermoedend dat het mijn meest gelikete tweet ooit zou worden, en dat die zelfs in landelijke kranten en bij de NOS zou worden aangehaald.
Sindsdien is er al veel over gezegd en geschreven. Heb ik daar nog iets aan toe te voegen? De meeste relativerende opmerkingen over geloof en humor kan ik nog wel meemaken. Dat een tweet met het woord ”boycotten” erin niet het meest uitnodigende signaal afgeeft, is me duidelijk. Gelukkig hebben anderen beter verwoord waar het voor mij en andere christenen op aan komt. Intussen heb ik weinig illusies over de openheid die er bij veel Nederlanders is voor de christelijke boodschap van redding door de kruisdood van Jezus. De meest vriendelijke reacties op mijn twitterbericht kwamen erop neer dat ik mijn kinderen geweld aandoe met zo’n achterlijk geloof.
Dat brengt me bij wat de apostel Paulus schrijft in 1 Korinthiërs 1: „De boodschap over het kruis is dwaasheid voor wie verloren gaan, maar voor ons die worden gered is het de kracht van God.” Dat eerste is weer eens pijnlijk duidelijk geworden: in het Nederland van vandaag hoef je op weinig begrip te rekenen als je dat verhaal van de gekruisigde Jezus gelooft. Misschien moet je verder gaan: deze dwaasheid zit niet alleen in hoe mensen reageren, maar die heeft God zelf opgezocht. Wie doet dat nou: het liefste dat je hebt, je enige zoon, opofferen? Wie bedenkt zoiets: de boze machten ontwapenen door de schandelijke marteldood van het kruis te ondergaan?
Waar ik me meer druk om maak, is het tweede in de tekst van Paulus: voor ons die gered worden is het kruis de kracht van God. Bij de gekruisigde Christus kun je niet onverschillig blijven staan of schouderophalend verder lopen. Dit is óf de dwaasheid gekroond óf de reddende kracht van God. Dan zit daar ook de tweedeling aan vast die Paulus noemt: verloren gaan of gered worden. Hoe dat voor een ander uitpakt, daarop hebben we weinig invloed. Wat voor Joden aanstootgevend was en voor Grieken dwaas zal bij weldenkende Nederlanders niet minder weerstand oproepen. De kracht van God is nodig om die innerlijke blokkade weg te nemen. Dat ervaar ik ook bij mezelf. De redding die God geeft, daar zat ik niet op te wachten. Die neemt mij de illusie af dat ik het nog best aardig doe. Maar ik krijg er iets voor terug dat oneindig verder gaat dan ”best aardig”: vrede met God, een duurzame vreugde, een verlangen naar zuiver en ongeschonden leven in Gods heerlijkheid. Daarom is de gekruisigde Heer mij zo kostbaar geworden. En daarom kan ik het zo slecht hebben als daar een goedkope grap van wordt gemaakt.
De auteur is universitair hoofddocent Systematische Theologie. Hij schrijft dit blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.