De financiële waakhond merkt op dat het in sommige situaties wettelijk toegestaan is om af te wijken van het maximale leenbedrag voor een hypotheek. Zo kunnen mensen voor een zogeheten nul-op-de-meterwoning 25.000 euro extra lenen, omdat het kabinet graag ziet dat er meer van deze zeer zuinige en goed geïsoleerde woningen komen.

Daarnaast kunnen starters op de woningmarkt in veel gemeenten een speciale starterslening krijgen bovenop hun normale hypotheek. De toezichthouder constateert ook dat hypotheekverstrekkers andere kredietlasten als studieschulden en private lease niet altijd meenemen bij het bepalen van het maximale bedrag dat iemand kan lenen.

Vooral starters zouden makkelijk in de problemen kunnen komen als het even tegenzit, omdat zij door de flink gestegen huizenprijzen al zo veel als mogelijk moeten lenen om een kans te krijgen een huis te bemachtigen. Ook hebben ze vaker een studieschuld en hun inkomen is vaak onzekerder, bijvoorbeeld omdat ze nog in een vroege fase van hun carrière zitten.

De AFM wil de risico’s komend jaar beter in kaart gaan brengen. Zo gaat de toezichthouder bij hypotheekaanbieders onderzoeken of en in hoeverre er bij hun sprake is van overkreditering. Ook wil de organisatie in politiek Den Haag het gesprek aangaan.

„Het maatschappelijk belang van verduurzaming en toegankelijkheid tot de woningmarkt voor koopstarters staat buiten kijf, maar dit moet niet ten koste gaan van financiële weerbaarheid”, benadrukte AFM-bestuursvoorzitter Laura van Geest dinsdag bij de presentatie van het nieuwe trendrapport van de organisatie.

Starters meer laten lenen helpt hen ook niet echt en leidt alleen maar tot hogere prijzen, is haar inschatting. Terwijl het echte probleem op de woningmarkt is dat er een tekort aan huizen is. Volgens de AFM kan de overheid beter inzetten op het aanjagen van de woningbouw om starters meer kansen te geven.