Het nut van de vreemdelingschap
We worden als christen geroepen om zelf de naaste te zijn; niet omdat we daardoor de ander zouden kunnen bekeren, maar omdat we daarmee Gods beeld vertonen. Wanneer we dat doen, zal er, binnen een authentieke relatie op basis van gelijkwaardigheid en respect, vaak gelegenheid zijn om te getuigen van Christus. Daar ligt onze roeping: om de gelegenheid uit te buiten.
Ds. Johan Plug, gereformeerd vrijgemaakt predikant te Rotterdam, verzorgde dinsdag samen met zijn echtgenote in Dalfsen tijdens het vrouwencongres van het christelijk vakverbond GMV een lezing over het ”Leven met andere culturen”. „Het is verwonderlijk dat we de drang om andere mensen te bekeren vaak minder sterk voelen in de omgang met ons eigen volk. Maar hoe dan ook, bekeringsdrang kan een oneigenlijke beweegreden zijn in het opbouwen van relaties.” Van daaruit wees het echtpaar Plug op de mogelijkheid om op basis van gelijkwaardigheid te getuigen. „Nederland verandert dramatisch. De samenleving wordt steeds meer een ontmoeting van diverse culturen. Op dit congres willen wij samen leren met die werkelijkheid om te gaan.”
Eerst verzorgde ds. Plug een bijbelstudie over vreemdelingschap. In zijn lezing ”Leven met andere culturen” benadrukte hij het belang van de bijbelse vreemdelingschap. Hij noemde het een onverwachte wending dat in de Psalmen juist wij de vreemdelingen zijn, niet in relatie tot mensen, maar in relatie tot God. Daarbij schilderde de predikant het beeld dat Kanaän eigendom van God is, dat Israël afhankelijk is van de geboden gastvrijheid en zelf geen rechten heeft. Tegelijk stelde de predikant dat Israël wel rechtszekerheid kende. „Namelijk het verbond. Besef dat we geboren zijn als zondaar in Gods domein en dat we toch geen indringer zijn, maar gast.”
Mevrouw Plug werkt onder vrouwen in Rotterdam-Delfshaven, een van de meest multiculturele stadswijken van Nederland. Project Home-Start, waarvan zij coördinator is, biedt ondersteuning aan moeders met jonge kinderen. Het echtpaar Plug ziet verrassend „rijke perspectieven om bruggen te bouwen tussen de diverse culturen die elkaar in dit project ontmoeten.”
Een emigrantengemeenschap neemt altijd een bijzondere plaats in binnen de bredere samenleving, zei ds. Plug. „Veel van de eigenaardigheden van allochtone gemeenschappen waarover wij, Nederlanders, hoofdschuddend onze bezorgdheid uitspreken, komen sterk overeen met de wijze waarop de eerste en tweede generatie Nederlanders in mijn geboorteland Australië zich een plek verwierven.” Zijn echtgenote heeft aan den lijve ervaren wat het zeggen wil om ontworteld te zijn en in een vreemde omgeving opnieuw te moeten beginnen. „Als 19-jarig meisje emigreerde ze naar Canada. Dat schept een band met en begrip voor de omstandigheden waarin de interculturele ontmoeting plaatsvindt.”
Interculturele ontmoeting kan al gauw iets krijgen van aapjes kijken, vindt het echtpaar Plug. „Geboeid door het exotische kunnen wij heel gauw voorbijgaan aan de mensen om wie het gaat. Ook kunnen wij onszelf gemakkelijk als de hulpverlener gaan zien, en de ander als afhankelijk object van onze zorgzaamheid. Dat is begrijpelijk, maar wel onterecht.”
Het predikantsechtpaar stelde dat een echte ontmoeting van culturen plaatsvindt op basis van gelijkwaardigheid, vanuit een open, aanvaardende en vertrouwende houding. „Het is onvermijdelijk dat er spanning ontstaat, verwarring, verlegenheid, en frustratie. Maar daar is mee te leven. Er kunnen dan mooie dingen ontstaan: rapport, affiniteit, begrip. Laten we vooral tijd en ruimte nemen om te kijken, te luisteren en door te vragen; en niet vervallen in kritiek, afwijzing en terugtrekken.”