Kersttoespraak: verbindend, maar zonder verwijzing naar Bijbelse kerstverhaal
Het is een traditie die de sociale media heeft overleefd: de jaarlijkse toespraak van het staatshoofd op eerste kerstdag. Ook dit jaar deed koning Willem-Alexander letterlijk van zich spreken. Voor het eerst uit zijn woonpaleis, het gerestaureerde Paleis Huis ten Bosch. De koning stond dit jaar in de vestibule van het paleis. Niet onbelangrijk te vermelden, want nogal wat mensen zijn veel drukker met de aankleding van de ruimte waar de tv-toespraak is opgenomen dan met wat de koning zegt.
Ook dit jaar was er weer een stroom aan negatieve reacties over het feit dat in de ruimte waar de koning stond geen kerstboom was. Nogal wat mensen zien dat als een knieval voor de multiculturele samenleving waarin het christelijke karakter van het kerstfeest niet benadrukt mag worden. Dat er dit jaar helemaal geen kerstversieringen te zien waren in de hal van het paleis, zou reformatorische mensen echter eerder deugd moeten doen dan dat ze er kritiek op hebben. Kerst draait immers niet om kerstboom of dennengroen.
Opvallender was dit jaar dat de koning in zijn toespraak helemaal niet refereerde aan het Bijbelse kerstverhaal. Vorig jaar was dat wel het geval, maar dit jaar was het enige religieuze aan de koninklijke toespraak de wens aan het slot, waarin de majesteit zijn onderdanen een „gezegend kerstfeest” wenste.
Was, dit geconstateerd hebbend, de toespraak van de koning dus volstrekt inhoudsloos? Dat is een veel te gemakkelijke en ook onjuiste conclusie. Een van de taken van het staatshoofd is om een verbindende rol te vervullen. Ook al is er vanuit christelijk oogpunt het nodige aan te merken op het optreden van koning Willem-Alexander, verbindend is zijn optreden zeker wel. Wie de toespraken van de koning van de afgelopen jaren op een rij zet, ziet dat de koning groeit in zijn ambt. Terecht concludeerden nogal wat commentatoren op eerste kerstdag dat de koning in zijn toespraken een steeds vaderlijker toon aanslaat. Zijn opmerking dat het streven naar geluk in het leven geen obsessie mag worden, is het ter harte nemen meer dan waard. Ook christenen in de gereformeerde gezindte kunnen, zij het misschien wat bedekt, helaas vooral leven voor een goede baan en een mooi huis.
Toch is het verdrietig dat voor velen het kerstfeest op z’n best nog een reflectiemoment is waarop je het afgelopen jaar overziet en vooruitkijkt naar het nieuwe jaar. Een feest waarop de diepste boodschap van Kerst ontbreekt; en wel deze dat de kloof tussen God en mens zo groot is geworden dat God Zelf naar de aarde moest komen om verzoening aan te brengen.
Kerst is ten principale geen gezellig feest waarop de donkere wintertijd wat wordt opgefleurd met dennengroen, lichtslingers en lekker eten. Kerst is niet los verkrijgbaar van Goede Vrijdag: het Kind van Bethlehem wordt de Man van smarten. Dat is geen gemakkelijke boodschap. Wel een boodschap van hoop voor een wereld verloren in schuld.
