De Amerikaanse theoloog en filosoof Richard Mouw verzorgde vrijdag in Dordrecht de slotlezing tijdens een internationaal congres over de Dordtse synode.

Hij beklemtoonde daarbij het internationale en oecumenische karakter van de synode. Mouw: „Toen de vergadering zich boog over de kwestie hoe de mens rechtvaardig kon zijn voor God, zocht ze ook expertise bij theologen uit andere landen. Het ging Dordt om Gods soevereiniteit, de redding door genade alleen. De afgevaardigden waren tolerant ten opzichte van verschillende visies op dit punt. Dat is denk ik een les voor de kerken nu. Waarom bevechten we elkaar zo vaak op ondergeschikte punten, zoals de leer van de kerk, terwijl de Dordtse synode nota bene anglicanen, een kerk met bisschoppen, uitnodigde om te weten wat gereformeerd is? Men zocht naar eenheid ten aanzien van belangrijke zaken in de toenmalige gereformeerde wereld.”

U sprak zelfs over de uitwerking van Dordt in een wereldwijde context.

„Ja, de gereformeerde leer zoals die in Dordt vastgelegd werd, verspreidde zich langs Nederlandse handelsroutes naar de uiteinden van de wereld. Er zijn meer dan honderd kerken wereldwijd die de Dordtse Leerregels onderschrijven. Dat is verbazingwekkend. De boodschap dat zondaren gered worden door geloof alleen, de verkondiging van de beloften van het verbond, bracht vrucht voort in tal van naties.”

Sommigen beweren dat de predestinatie zending en evangelisatie juist afremt.

„Dat is juist niet het geval. Wat is de belofte van het Evangelie: dat je gepredestineerd bent of dat je nieuw leven kunt krijgen in Jezus Christus? Dat laatste is de boodschap van de canones. God werkt iets nieuws in ons. We zijn van nature zondaren zonder hoop, maar wanneer genade in ons leven komt, geeft God ons kracht om Zijn wil te gehoorzamen. We kunnen voor Hem opbloeien en een nieuwe humaniteit ontvangen.”

U stelde dat Dordt het bestaan van het natuurlijk licht honoreert. We zijn immers geen stokken en blokken. Tot hoever kan deze waardering gaan?

„God neemt ondanks onze zonde de menselijke waardigheid en integriteit serieus. Dat is het gevolg van Zijn schepping. Hij respecteert onze wil en oefent er geen geweld over uit. De les voor deze tijd is dat we mensen niet mogen afschrijven om politieke en ideologische redenen. In een samenleving van herlevend racisme, xenofobie, afkeer van migranten en andere zondige patronen die mensen reduceren tot stukken op een schaakbord, zegt Dordt hier: We zijn geen stokken en blokken.”

Hoe komt het dan dat mensen de Dordtse Leerregels te deterministisch vinden, juist vanwege de eeuwige besluiten?

„Dat is niet de boodschap van Dordt. De Japanse zendingstheoloog Kosuke Koyama heeft eens gezegd: Als we de Bijbel lezen, komt de vraag op of we hierin een vrijgevige of een karige God tegenkomen, een God Die Zijn genade graag wil uitdelen of Die alles voor zichzelf houdt. In de Dordtse Leerregels tref je wonderbaarlijke uitdrukkingen van Gods vrijgevigheid aan. God wil dat het Evangelie gepredikt wordt aan állen, zonder onderscheid.”

Maar Dordt zegt ook dat Christus’ offer alleen effectief is voor de uitverkorenen.

„Dat geloof ik ook. Ik ben geen universalist. Niet iedereen zal gered worden. Maar er zijn sterke suggesties in de Schrift dat God in Zijn mysterieuze weg misschien veel meer mensen zaligt dan wij denken. Jezus zegt immers dat er andere schapen zijn die niet van deze stal zijn. We leven in de hoop dat God vrijgevig is en niet enghartig. God wil dat het Evangelie verkondigd wordt aan alle naties, en dat heeft te maken met Zijn genadige verkiezing.”

Wat is de relevantie van Dordt in de Verenigde Staten?

„We hebben deze boodschap hard nodig. Toen het calvinisme werd geamerikaniseerd, tendeerde het naar optimisme en consumentisme. We dachten in Amerika dat alles goed ging, maar het tegendeel is waar. Racisme en vreemdelingenhaat steken hun kop op. Eenzaamheid is een enorm probleem, evenals het toenemend aantal zelfmoorden. Dordt zegt dat God een radicale oplossing heeft, niet om ons zelfbeeld op te tuigen, maar om iets nieuws te brengen. Hij maakt het mogelijk om te leven naar Gods wil, in dienstbetoon en liefde.”