Het idee van een wetenschappelijke conferentie over de Schotse puritein Samuel Rutherford (1600-1661) ontstond volgens organisator Matthew Vogan al in 2000. Wegens gebrek aan belangstelling ging de bijeenkomst toen niet door. Vogan is werkzaam voor de stichting Reformation Scotland. Hij schreef een boek over Rutherford en publiceerde meerdere essays over de theologie van de puritein.

Inmiddels heeft Vogan de universiteit van St Andrews bereid gevonden mee te werken aan de conferentie ”Rutherford redivivus”, die vrijdag zal plaatsvinden. Daarmee besteedt de universiteit van de stad aan de Schotse Noordzeekust aandacht aan haar vroegere hoogleraar en is de eerste conferentie over Rutherford op academisch niveau een feit.

Rector

De conferentie wordt gehouden in St Mary’s College, de theologische faculteit van de oudste universiteit van Schotland. Die locatie is niet zonder reden gekozen; Rutherford was sinds 1651 rector van St Mary’s College.

Hoofdspreker tijdens de conferentie is prof. dr. John Coffey. Als hoogleraar aan de universiteit van Leicester concentreert hij zich op de geschiedenis van het protestantisme in Groot-Brittannië en Amerika. Prof. Coffey promoveerde in de jaren 90 op een onderzoek naar de relatie tussen Samuel Rutherford enerzijds en politiek, religie en Britse revoluties anderzijds. In zijn lezing tijdens de eerste wetenschappelijke conferentie over Rutherford zal prof. Coffey dieper ingaan op de betekenis van de Schotse puritein voor de studie van de periode na de Reformatie.

„Tijdens de conferentie wordt een breed scala aan invalshoeken besproken. Dat heeft te maken met de reacties die we hebben gekregen op de ”call for papers”, legt Vogan uit.

De eendaagse bijeenkomst is daarom ingedeeld in meerdere blokken. „De bijdragen in de ochtend gaan vooral over de historische context waarin Rutherford werkzaam was. Rond de lunch zijn er twee blokken over de soteriologie en na de koffiepauze ’s middags staat de praktische theologie centraal.”

Naast prof. Coffey zullen negen sprekers een bijdrage leveren. „Juist de brede bestudering van Rutherford zorgt ervoor dat we alleen maar meer van hem te weten komen”, aldus Vogan.

Vooral buiten Schotland is de belangstelling voor het werk van Rutherford volgens Vogan groot. Nederland heeft altijd al interesse in het werk van de Schotse predikant getoond. Toen Rutherford net terug was van de synode van Westminster kreeg hij in 1648 een aanzoek van de universiteit van Harderwijk. Drie jaar later werd hij door de universiteit van Utrecht verzocht naar de Republiek te komen. Beide keren bedankte de Schot echter.

Gereformeerde gezindte

Vandaag de dag worden de werken van Rutherford in Nederland nog veel gelezen binnen de gereformeerde gezindte. Niet alleen de vele bewaard gebleven brieven zijn bekend, maar ook de preken. Er zijn nog altijd gemeenten waar tijdens leesdiensten een preek van Rutherford wordt gelezen. „De werken van Samuel Rutherford zijn binnen de gereformeerde gezindte in Nederland bekender dan in Schotland”, stelt Vogan. „Veel herontdekte werken worden daarom vrijwel direct vanuit het Engels in het Nederlands vertaald.”