Het afgelopen jaar zag het er nog heel anders uit. Provocerende langeafstandsraketlanceringen en een nucleaire test door Noord-Korea werden onthaald op roekeloze dreigingen, bijvoorbeeld met ”een preventieve oorlog”, door het Witte Huis. Dit leidde tot ongekende spanningen, die de kans op een desastreus conflict deden toenemen. Sommigen waarschuwden dat een nucleaire oorlog dichterbij was dan op enig ander moment sinds de Koude Oorlog.

Nu was daar plots die buitengewone ommekeer, die tot een ietwat ongemakkelijke ontspanning leidde. De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un kondigde op 1 januari aan dat hij de spanning tussen zijn land en Zuid-Korea wilde verminderen. Er volgden gesprekken op hoog niveau tussen ambtenaren van de twee regeringen, voorafgaand aan de Olympische Winterspelen.

Via Zuid-Koreaanse bemiddelaars stelde Kim vervolgens een top voor met president Trump, die tot bijna ieders verbazing onmiddellijk door hem werd geaccepteerd. Hoewel Trump hiervoor eer toekomt, zal het Noord-Koreaanse nucleaire probleem niet in één vergadering worden opgelost. Vooral niet als Trump van het script afwijkt, impulsief optreedt of onrealistische verwachtingen koestert.

Deze directe dialoog is historisch en kent een hoge inzet. Trump en zijn nationale veiligheidsteam moeten daarom begrijpen dat hiervoor diplomatieke voorbereiding, geduld en doorzettingsvermogen vereist zijn. Ze moeten een evenwichtige aanpak kiezen en nauw overleggen met belangrijke bondgenoten in Seoul en partners in Peking. Verder zal Washington zich moeten verdiepen in de veiligheids- en economische zorgen van Pyongyang.

Duurzame dialoog

Tot dusver verloopt alles goed. De Noord-Koreanen tonen de bereidheid om denuclearisatie te overwegen, als hun nationale veiligheid kan worden gegarandeerd. Verder kondigde Kim op 21 april aan dat hij de tests van ballistische raketten en nucleair arsenaal opschort, het kernwapentestgebied Punggye-ri sluit en „zich aansluit bij de internationale inspanningen voor een totale stop” van kernproeven.

De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in en Kim hebben hun intenties opnieuw bevestigd op de succesvolle, historische inter-Koreaanse top op 27 april. Kim heeft duidelijk vertrouwen in zijn positie op de top met Trump. Hij lijkt zijn bevolking voor te bereiden op mogelijke stappen in de richting van denuclearisatie, als de Amerikaanse leiders te goeder trouw onderhandelen en hun beloften waarmaken.

De tafel staat eindelijk klaar voor een duurzame dialoog tussen Washington en Pyongyang over verifieerbare denuclearisering, genormaliseerde diplomatieke banden en onderhandelingen over een formeel einde aan de Koreaanse Oorlog.

Belangrijke Amerikaanse doelen zijn het echt opschorten van tests door Noord-Korea, beëindiging van de productie van splijtstoffen en de bevrijding van drie Amerikaanse gevangenen.

Kernkopontwerp

Noord-Korea’s belofte nucleaire tests te zullen stoppen, is uiterst opmerkelijk. Het land heeft namelijk al een kernkopontwerp. Na aanvullende tests zou het daarmee veel militaire en technische vooruitgang kunnen boeken.

Leiders in Washington, Seoul, Peking, Tokio en elders moeten proberen de opschorting van de nucleaire testen in Pyongyang te consolideren, door de ondertekening en bekrachtiging van het Verdrag inzake het Alomvattend Verbod op Kernproeven van 1996 te verzekeren. Samen met een bezoek van de Kernstop Verdragsorganisatie zou dit tot veel vertrouwen kunnen leiden.

De stop van de productie van splijtstoffen is de volgende logische stap. Dat zou namelijk het potentiële aantal nucleaire wapens die Noord-Korea kan samenstellen, begrenzen. Als Trump dit allemaal kan bereiken, betekent dat een grote doorbraak.

Verder wacht er een nog veel ingrijpender taak: onderhandelen over de denuclearisering van het Koreaanse schiereiland. Maar Rome werd ook niet op één dag gebouwd.

Deal met Iran

Trump heeft gezegd dat hij de fouten van eerdere onderhandelingen niet zal herhalen. Ook Kim zei op 27 april dat hij geen herhaling van het verleden wil, „toen we onze overeenkomsten niet konden nakomen.”

De nieuwe onderhandelingen zullen echter nog meer volharding, geduld en politieke wil vereisen dan vroegere besprekingen. Kims nucleaire en raketcapaciteiten zijn nu straffer en gevaarlijker dan voorheen. Zijn onderhandelpositie is sterker en de kostprijs van een falende top hoger. En als Trump zo dwaas zal zijn dat hij zich terugtrekt uit de geslaagde multilaterale nucleaire deal met Iran uit 2015, dan zal Kim terughoudender zijn met tegemoetkomingen.

Leden van het Amerikaanse Congres moeten op hun beurt duidelijkheid vragen over de strategie van de regering, evenals regelmatige rapportering over de onderhandelingen. Aan de andere kant moeten ze geen specifieke resultaten of snelle beslissingen eisen. De inzet is te hoog en de gelegenheid te mooi voor dit soort spelletjes.

Na een periode van roekeloos nucleair jongleren begint het harde diplomatieke werk om tot ontwapening te komen. Zal het team-Trump hierin slagen? Het is zoals de president vaak zegt: „We zullen zien.” Het wordt niet gemakkelijk, maar een beter alternatief is er niet.

De auteur is directeur van de Arms Control Association. Dit artikel verscheen oorspronkelijk in het meinummer van Arms Control Today. Bron: IPS.