Vliegverkeer is verantwoordelijk voor ruim 2 procent van de wereldwijde uitstoot van CO2. De sector heeft zichzelf voorgenomen om die uitstoot vanaf 2020 te stabiliseren en in 2050 te halveren ten opzichte van 2005. Maar omdat het vliegverkeer snel groeit, dreigt er een gat te ontstaan tussen de verwachte toename van de emissie en die doelstellingen. Het verschil kan alleen al in de Europese Unie oplopen tot 232 miljoen ton CO2 tussen 2020 en 2030, zo hebben onderzoekers van de Universiteit Utrecht, het Energieonderzoek Centrum Nederland, het Imperial College London en de Rijksuniversiteit Groningen berekend.

Struikelblok

Er zijn in de wereld maar een paar luchthavens waar al biobrandstoffen worden gemengd door de vliegtuigkerosine. Het Nederlands-Britse onderzoek moest duidelijk maken wat een toename tegenhoudt. Een groot struikelblok blijkt de prijs, schrijven de onderzoekers in hun rapport, dat vorige week verscheen. Het kost ruim 10 miljard euro om in 2030 5 procent van alle vliegtuigbrandstoffen in de EU te vervangen door biobrandstof. Dit komt neer op een paar euro per passagier. Onder meer door de hevige concurrentie binnen de sector blijkt het moeilijk om deze kostenverhoging door te berekenen.

Daarnaast is er volgens de onderzoekers ook geen structureel beleid op internationaal niveau om het gebruik van biobrandstoffen in de luchtvaart te stimuleren. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld het wegtransport en de elektriciteitssector, waarover landen wel grensoverschrijdende afspraken maken.

Het rapport breekt een lans voor extra inspanningen om biobrandstoffen voor de luchtvaart te ontwikkelen en de productie ervan op te voeren. Biobrandstoffen worden gemaakt van biomassa, zoals plantenresten uit de land- of bosbouw. Afhankelijk van het type biomassa, de productielocatie en de gebruikte technologie kan de CO2-besparing sterk variëren. „Mits duurzaam geproduceerd kan tot wel 95 procent emissiereductie worden behaald”, schrijven de onderzoekers.

Maandag meldde de nieuwssite SciDev.net dat onderzoekers van het Nationale Onderzoekscentrum in Egypte erin zijn geslaagd een biobrandstof voor vliegtuigen te maken op basis van de jatropha. Zaden van deze struik bevatten 20 tot 25 procent olie, die na bewerking geschikt is als brandstof voor automotoren. Om de brandstof geschikt te maken voor vliegtuigen was een extra bewerking nodig.

Plantage

In de woestijn van Boven-Egypte is al een 400 hectare grote plantage met jatrophabomen aangelegd. Khaled Fouad, onderzoeker op het gebied van vliegtuigtechniek aan de Egyptische Zagazig-universiteit en geciteerd door SciDev.net, ziet voordelen in het gebruik van jatropha-olie voor biobrandstof. „Jatrophazaden zijn niet eetbaar voor mensen of dieren. De struiken groeien in de woestijn. De plantage wordt bevloeid met rioolwater. Daarmee is de jatropha een unieke bron van biobrandstof.”

Een nadeel vormen vooral de hoge productiekosten. Die worden veroorzaakt doordat er extra toevoegingen nodig zijn om het vriespunt van de brandstof te verlagen. Vliegtuigbrandstof moet namelijk vloeibaar blijven tot een temperatuur van 45 graden onder nul. „Wereldwijd gezien is de laagste prijs van biobrandstof 90 procent hoger dan die van gewone brandstof”, aldus Fouad.

De Egyptische wetenschappers werken er momenteel aan om dat probleem op te lossen, zegt Salwa Hawash, een ander lid van het onderzoeksteam. „We proberen de middelen die we nu nodig hebben om het vriespunt te verlagen, overbodig te maken.”

Als de experimenten succesvol verlopen, kan volgens het team eind dit jaar de eerste plaatselijk geproduceerde brandstof worden gebruikt in vliegtuigen.