White, senior pastor van een grote pinkstergemeente in Florida, vermengde haar woorden met tongentaal, emoties en Bijbelse voorstellingen als het komen van regen (1 Koningen 18:41) en het slaan voor de overwinning (2 Koningen 13:18-19). Zij was ervan overtuigd dat Trump de verkiezingen zou winnen, want dat kreeg zij te zien en te horen in haar gebed. Zij hoorde „het geluid van de overwinning.” Religieonderzoeker Miranda Klaver merkte op dat zelfs zij nog nooit zoiets gezien of meegemaakt heeft in haar onderzoek naar pinkstergemeenten.

Er valt veel aan te merken op de inhoud van Whites gebed. Mijn aandacht werd getrokken door haar vele verwijzingen naar engelen en demonen. In haar gebed ziet zij dat vanuit de hemelen engelen gezonden worden om de overwinning van Trump te bewerkstelligen. Even later stelt zij zelfs te zien dat engelen uit Afrika en Zuid-Amerika komen om Trump de winnaar te maken van de verkiezingen.

Waar komt de aandacht voor strijdende engelen vandaan? Dit is deels te verklaren vanuit Whites pinksterachtergrond. Pinkstervoorgangers als Charles Kraft en Peter Wagner geloven dat we leven in een tijd van geestelijke oorlog, zoals beschreven is in Daniël 10. Daniël wordt in Daniël 10:13 en 10:21 geholpen door de engel Michaël in zijn strijd tegen de koningen van Perzië en Griekenland. Kraft en Wagner vergroten dit uit tot kosmische proporties. Er is een voortdurende geestelijke oorlog gaande op aarde tussen goede engelen en kwade demonen. Gelovigen kunnen net als Daniël de versterking van engelen inroepen om te strijden tegen de demonen. White past deze theologie toe op de Amerikaanse verkiezingsstrijd: de gelovige Trump heeft alle engelenhulp nodig tegen de demonische macht van de Democraten.

De vraag is of de voorstellingen die White en haar medestanders hanteren Bijbels zijn. De Bijbel kent zeker een geestenwereld van engelen en demonen. Bredere aandacht voor engelen komt pas laat in het Oude Testament op, al is het nog steeds beperkt. Het Nieuwe Testament spreekt ook beperkt over engelen. Engelen brengen in de Bijbel boodschappen van God over naar mensen (Genesis 18; 1 Koningen 19:5; Lukas 1:26). Een andere taak van engelen is om God te loven (Psalm 103:20; Lukas 2:13-14; Openbaringen 5:11-12). Een enkele keer verwijst de Bijbel naar engelen als helpers van gelovigen (Hebreeën 1:14; Handelingen 12:7) of als Gods strijdmachten (2 Koningen 19:35; Openbaringen 12:7). Het Bijbels spreken over engelen is dus aanwezig, maar wel beperkt.

Whites specifieke visie op een kosmische geestelijke oorlog en de mogelijkheid om hulp van engelen in te roepen komt in deze vorm niet in de Bijbel voor. Ze is eerder ontleend aan apocriefe boeken als 1 Henoch en de Testamenten van de Twaalf Patriarchen. Whites opmerkingen over engelen uit Afrika en Zuid-Amerika tonen verwantschap met ideeën uit de apocalyptische literatuur over engelen die mobiel zijn en toch gebonden aan bepaalde plaatsen (Testament van Naftali 8:4-6). Whites strijdende engelen komen ook voor in dit type literatuur (1 Henoch 20:4; 2 Henoch 29:5). Het idee van een kosmische geestelijke oorlog heeft gelijkenissen met voorstellingen in boeken als de Oorlogsrol uit Qumran (1QM) en de Sibyllijnse Orakels (Sib. Or. 5:512-531) waar veldslagen plaatsvinden tussen goede en slechte engelen.

Historicus Jan-Dirk Snel wees op Twitter op het gnostische karakter van het christendom dat White propageert. De kijk op engelen bij White is eerder apocalyptisch van karakter. Anders dan in de apocalyptische literatuur is deze visie in de Verenigde Staten gekoppeld aan een verwachting van het Koninkrijk van God in het hier en nu en daarmee verbonden ook uitbundige rijkdom en welvaart voor gelovigen. Dat past weliswaar bij Donald Trump, maar veel minder bij de Bijbel.

Arjan van den Os is promovendus Nieuwe Testament aan de Theologische Universiteit Apeldoorn. Hij schrijft deze blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.