Half negen, tijd voor het ontbijt in hotel Green Beach aan de zuidkust van Gran Canaria. Vandaag geen buffet in het hotelrestaurant. Dat zou het virus wel willen: lekker meesurfen op de drukknoppen van de koffie-, thee- en sapautomaten, op de opscheplepels en in de aerosolen van de langs het buffet schuifelende gasten.

In plaats daarvan ontbijten we buiten, op het terras van de bar naast het zwembad. Geen slecht alternatief, want de temperatuur op deze herfstochtend is meer dan aangenaam. Ober Catón brengt het ontbijt snel en professioneel naar je tafel. Met een persoonlijke benadering –„Buenos días Paco, goed geslapen?”– en een praatje erbij.

Catón heeft er tijd genoeg voor. Vanochtend staan er zegge en schrijve zeventien hotelgasten op zijn ontbijtlijst. Het kolossale hotelcomplex, met meer dan tweehonderd tweepersoonskamers, maakt een uitgestorven indruk. Normaal is het hier een drukke boel, vertelt Catón. Maar de Noord-Europese toeristen zijn dit jaar thuisgebleven. In plaats daarvan herbergt Green Beach een handvol Spaanse gezinnen en een Poolse familie.

Alarmtoestand

Hoe dan ook, het hotel is tenminste nog open. In tijden waarin de tweede coronagolf Europa overspoelt is dat al heel wat. Driekwart van de hotels en resorts op de Spaanse archipel is gesloten. Bovendien zijn de kamers van de hotels die wél open zijn voor slechts twintig procent bezet.

En dat is nog niet alles. Want in hun wanhoop om klanten te trekken, zien de hotelbazen zich gedwongen om de prijzen te verlagen met 20 tot 40 procent. „De toestand is dramatisch”, zegt hoteleigenaar Jorge Marichal over de telefoon vanuit het naburige eiland Tenerife. Hij is eigenaar van een hotelketen en vertegenwoordigt de hotelsector in de provincie Tenerife.

In 2019 ontvingen de Canarische Eilanden meer dan vijftien miljoen toeristen. Die enorme stroom bezoekers –op 2,2 miljoen inwoners– is tamelijk gelijkmatig over het jaar verspreid. Niettemin geldt de periode van oktober tot mei als het hoogseizoen.

Dit jaar loopt alles anders. In maart, toen de regering in Madrid de alarmtoestand uitriep, kwam slechts een derde van het gebruikelijke aantal vakantiegangers naar de archipel. In april en mei lag de sector helemaal stil, en vanaf juni kwam de bezoekersstroom weer een beetje op gang. Maar het herstel verloopt langzaam. In september registreerden de Canarische hotels en toeristenappartementen 84 procent minder overnachtingen dan een jaar eerder. En de grote vraag is hoe de pandemie zich de komende maanden gaat ontwikkelen.

De Canarische economie kan niet zonder toerisme. Het is goed voor 32 procent van het regionale bruto binnenlands product. Ook voor Spanje als geheel is de sector van levensbelang. In 2015 werd 11 procent van het bbp in het toerisme verdiend. Nu is dat volgens het officiële Spaanse statistiekbureau 12,3 procent. De vierde economie van de eurozone dreigt steeds meer een toeristische monocultuur te worden.

Corridors

Om een economische en sociale catastrofe af te wenden, hebben de Spaanse hotelhouders een plan op tafel gelegd bij de Europese Unie. Het plan bestaat uit de opening van zogenoemde sanitaire toeristische corridors in Europa. Het idee is om bij alle vliegreizigers een snelle coronatest af te nemen vlak voor vertrek naar een vakantiebestemming. Ter plekke gelden strikte veiligheidsprotocollen, en vóór aanvang van de terugvlucht wordt een tweede test afgenomen om te garanderen dat iedereen gezond naar huis terugkeert.

Volgens voorzitter Marichal van de Spaanse hotelfederatie Cehat zijn er geen technische, financiële of logistieke belemmeringen om het plan uit te voeren. „Sinds eind september zijn er snelle coronatests op de markt met een betrouwbaarheid van meer dan 97 procent”, zegt hij. „Ze zijn goedkoop en geven de uitslag in vijftien minuten. Als we het goed aanpakken, is er geen enkele reden om deze sector op te offeren die zo belangrijk is voor Europa.”

Het plan voor sanitaire toeristische corridors stelt ook voor om quarantaine-hotels te reserveren voor asymptomatische patiënten. De bestemmingen moeten bovendien beschikken over voldoende ziekenhuiscapaciteit. Toch zal zo’n vangnet volgens Marichal in de praktijk nauwelijks nodig zijn als de hotels de veiligheidsnormen goed uitvoeren. „Deze zomer hebben we in de Spaanse hotels geen enkele besmettingshaard van betekenis gehad”, zegt hij. „En toch ontvingen we miljoenen toeristen. Het bewijst dat het kan.”

Oase

Er is nog een argument voor de instelling van veilige corridors, zegt Marichal. Het aantal besmettingen op de Canarische Eilanden is slechts een fractie van dat in de landen waar de meeste Canarische vakantiegangers vandaan komen. Volgens de EU telden het Verenigd Koninkrijk, Nederland en België telden de voorbije twee weken respectievelijk 438, 731 en 1491 nieuwe gevallen per 100.000 inwoners. In Duitsland is de toestand met 182 gevallen gunstiger. Maar dat is altijd nog tweeënhalf maal zo veel als op de Canarische Eilanden (76).

In de toeristenresorts ligt dat cijfer nog veel lager. „Het lijkt onlogisch dat er binnen Europa een soort oase is die de reizigers mijden omdat ze niet in de gaten hebben dat het risico in hun woonplaats veel groter is”, zegt Marichal. „De besmettingen vinden niet op vakantie plaats, maar in het dagelijks leven. Vooral in de grote, dichtbevolkte steden.”

Brussel heeft nog geen werk gemaakt van het Spaanse plan om veilige corridors binnen de EU in te stellen. Wel kreeg het voorstel steun van negen Zuid-Europese landen op de vergadering van Europese ministers van toerisme eind september.