Een koepel van Goudse organisaties houdt zijn hart vast. „Het is een riskante aanpak die in Gouda’s geschiedenis niet eerder is vertoond.” Maandagavond buigt de raad zich over het plan.

In heel de stad zakt de grond weg, maar de gevolgen treffen vooral de binnenstad, met zo’n 2000 eeuwenoude, niet-onderheide panden. Zo zal binnen tien jaar het grachtwater van de Turfmarkt over de wegzakkende kades stromen, als het peil ervan even hoog blijft als nu.

Het verlagen zonder meer van het waterpeil lijkt een simpele oplossing. Maar met elke verlaging klinkt de veengrond verder in. De niet-onderheide grachtenpanden zakken mee. Na verloop van tijd is een nieuwe peilverlaging nodig – de vicieuze cirkel is hiermee compleet.

Daarbij komt dat veel panden in de binnenstad wél op palen staan. Houten palen. En die rotten weg door het gesleutel aan het waterpeil, door schimmel aan de droogvallende delen. Gevolg: steeds grotere scheuren in de eveneens scheefzakkende pan- den erboven. Hetzelfde leed bedreigt bewoners van de niet-onderheide huizen als hun ondiepe funderingen ongelijkmatig met de dalende grondlaag meezinken.

Verzekeraars dekken de enorme schadeposten van zulke steeds onbewoonbaarder wordende huizen niet. Het Verbond van Verzekeraars waarschuwde hier eind september voor. Het gaat namelijk niet om een „onzeker voorval” of „onvoorziene gebeurtenis.”

Fasegewijs

In het Kaderplan Bodemdaling Binnenstad (KBB), waarover de raad zich maandagavond het hoofd breekt (stemming op 28 oktober), heeft de gemeente Gouda samen met hoogheemraadschap Rijnland enkele opties uitgewerkt. Als beste optie komen beide partijen, in samenspraak met andere overheden, bewoners en belangenorganisaties, uit op het afdammen en fasegewijs verlagen van het peil in het grootste risicogebied: de grachten van de Turfmarkt, de Zeugstraat en de Jeruzalemstraat. Dit moet tussen 2025 en 2030 gebeuren, waarna het water tot 2050 mogelijk zelfs tot 40 centimeter zal zakken ten opzichte van nu. Ook de riolering gaat op de schop, in de gehele binnenstad. Een grootscheeps project dat tot 2070 kan duren. De gemeente en het waterschap nemen deze kosten voor hun rekening.

De 1400 niet-onderheide gebouwen binnen genoemd compartiment hoeven zo geen kostbare fundering te krijgen, schrijven beide overheden in het plan. Intussen nemen wel de kosten en klachten zoals vochtproblemen vanwege de problematiek af.

De voorgestelde oplossing betekent dat de openbare ruimte, de riolering en het grondwaterpeil in het genoemde stadsdeel meezakken met de bodem. (Nieuwe) onderheide gebouwen zijn aangewezen op flexibele huisaansluitingen voor riolering en andere nutsvoorzieningen. Verder zullen ze aanpassingen moeten doen om de steeds hoger staande woning te kunnen betreden.

„Wij zijn het met het college en Rijnland eens dat de wateroverlast in dat deel van de binnenstad het urgentst is, maar de voorgestelde aanpak vinden wij een onverantwoord experiment”, stelt Tom Schilperoort, woordvoerder namens de Wateralliantie. De alliantie bestaat uit het Watergilde (een werkgroep van de Historische Vereniging Die Goude), Gouda Sterk aan de IJssel, de Museumhaven, GOUDasfalt, het Historisch Platform en het Singelpark.

Op kosten gejaagd

Schilperoort: „Er komt een polder in de binnenstad, met grote verschillen in de grondwaterstand. Dit heeft forse gevolgen voor de historische binnenstad en zijn bewoners. Dat is niet alleen slecht voor het waardevolle historische stadsgezicht, maar ook onacceptabel voor de binnenstadbewoners: zij worden door het college op kosten gejaagd. Gouda krijgt te maken met Groningse toestanden!”

De Wateralliantie bepleit een andere optie uit het kaderplan: een egale peilverlaging van maximaal 10 centimeter in de hele binnenstad. „Geen enkele aanpak gebaseerd op peilverlaging is duurzaam. Maar met deze vorm heeft Gouda al eeuwenlang ervaring. Hij is goedkoper, voorkomt paalrot, vermindert sneller de overlast en geeft zeker twintig jaar tijd om een duurzame aanpak te ontwikkelen.”