Er is in de Amerikaanse verkiezingen nauwelijks direct publiek contact tussen de presidentskandidaten. Afgezien van drie debatten, voeren zij hun eigen campagne. Dat maakt deze ontmoetingen interessant: het zijn de enige momenten waarop de kandidaten écht met elkaar kunnen worden vergeleken en elkaar op hun standpunten kunnen bevragen.

Bovendien toont de geschiedenis dat debatten écht het verschil kunnen maken in de verkiezingsstrijd. Beroemd is het voorbeeld van het eerste presidentiële debat dat op televisie werd uitgezonden. De Democraat John F. Kennedy had zich goed voorbereid op het spreken voor de camera en bovendien met make-up ervoor gezorgd dat hij er goed zou uitzien op beeld. Zijn Republikeinse tegenkandidaat Richard Nixon oogde nerveus en lusteloos en zag er door gebrek aan make-up volgens veel kijkers ziekelijk uit.

Het riep vragen op over de gezondheid en energie van Nixon, waardoor hij zijn nipte voorsprong op Kennedy kwijtraakte. Uiteindelijk zou de Democraat de verkiezingen met minimaal verschil winnen. Pas vanaf 1976 zouden er nieuwe presidentiële debatten volgen, mede doordat Nixon in 1968 en 1972 weigerde opnieuw in debat te gaan. Beide verkiezingen werden door de Republikein gewonnen.

Reagan

Eén van de kandidaten uit het verleden die het meest wist te profiteren van de debatten, was Ronald Reagan. Bij zijn herverkiezingscampagne in 1984 verloor hij in het eerste debat van zijn Democratische tegenstander Walter Mondale. Reagan was verward en had zijn feiten niet op orde. Het riep de vraag op of de Republikeinse president niet te oud was voor het ambt. Toen de debatleider dit in het tweede debat aan de orde stelde, antwoordde Reagan met veel charisma en humor dat zijn leeftijd geen probleem vormde en dat hij van leeftijd geen thema in deze campagne zou maken. „Ik ga voor politieke doeleinden niet de jeugdigheid en onervarenheid van mijn tegenstander uitbuiten”, zei Reagan met een grote glimlach. De 56-jarige Mondale schoot hierop in de lach, maar erkende in een later interview dat hij op dat moment wist dat hij de verkiezingen ging verliezen. Reagan zou uiteindelijk met een groot verschil tot president worden herkozen.

Anderzijds is een overwinning in debatten niet altijd een garantie voor verkiezingswinst. Dat bleek in 2016. Hillary Clinton won volgens de peilingen ruim in alle drie de debatten, maar op de verkiezingsdag ging Donald Trump er nipt met de winst vandoor.

Gekleineerd

Ook dit jaar zijn er drie debatten tussen de presidentskandidaten – op 29 september, 15 oktober en 22 oktober. Hun running mates Mike Pence en Kamala Harris ontmoeten elkaar op 7 oktober. Pence heeft al aangekondigd dat hij uitziet naar het debat. „Ik kan niet wachten om de vijftig jaar van Joe Bidens in de politiek te vergelijken met de resultaten van deze president en deze regering”, zei de Republikein recent.

Donald Trump heeft eveneens al maandenlang aangekondigd zin te hebben om het debat met Joe Biden. De president valt de Democraat al tijden aan op diens leeftijd en mentale capaciteiten. Biden heeft tot op heden niet aangetoond een sterke debater te zijn. Bij de voorverkiezingen wist hij pas in het tiende debat echt een goede prestatie neer te zetten. Door de constante aanvallen van Trump, zijn de verwachtingen voor Biden echter zo laag dat Republikeinen bang zijn dat de Democraat voor de neutrale kijker alleen maar kan meevallen. „Trump heeft hem zo gekleineerd dat Biden er vrijwel van verzekerd is om als winnaar uit het eerste debat te komen”, meent de Republikeins campagnestrateeg Ed Rollins. De Republikeinen proberen de laatste dagen de verwachtingen voor Trump te temperen, maar of dit nog veel effect heeft is de vraag.

Joe Biden ziet op zijn beurt ook uit naar de debatten met Trump. Democratisch leider in het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi riep hem deze zomer op niet in debat te gaan met de president vanwege diens vele leugens en persoonlijke aanvallen. Biden is juist van plan Trump lik op stuk te geven en zal naar eigen zeggen de waarheid te verdedigen. Hij moet echter oppassen om niet zelf een verbale uitglijder te maken – iets waar de Democraat patent op heeft. Waar Biden zal proberen Trump onderuit te halen, kan hij erop rekenen dat de Republikein omgekeerd geen kans nalaat hem te tackelen. Door de intenties van de kandidaten krijgt het presidentiële debat enigszins het karakter van een straatgevecht. De vraag is of het Amerikaanse publiek daarmee het meest gediend is.