Verdedigbaar. Dat is het oordeel van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff over de rijksuitgaven die ondanks de coronacrisis fors door blijven stijgen. „We kunnen hier niet mee doorgaan, maar er is de afgelopen jaren bewust bezuinigd om nieuwe klappen beter te kunnen opvangen”, zei hij dinsdag. „Omdat het geld er is, kunnen we nu investeren om de gevolgen van de economische crisis die eraan zit te komen zo klein mogelijk te houden.”

CDA-leider Heerma is vooral blij dat het kabinet structureel 130 miljoen euro investeert in het verlagen van de werkdruk in de zorg. Positief vindt hij het ook dat het kabinet de overdrachtsbelasting voor starters schrapt, zodat zij duizenden euro’s meer beschikbaar hebben bij het kopen van een huis. „Wij willen dat iedereen een eerlijke kans verdient op een eigen, betaalbare woning. Woningen zijn om in te wonen, en niet om door beleggers mee te cashen”, aldus Heerma, die eerder benadrukte volkshuisvesting als grondwettelijke overheidstaak te zien.

Andere uitgaven die Heerma roemt, zijn de bedragen waarmee het kabinet gemeenten gaat compenseren voor de inkomsten die ze door de coronacrisis zijn misgelopen. „Daar zit extra geld bij voor buurt- en dorpshuizen, die van groot belang zijn voor de samenhang en leefbaarheid in wijken. Ook zijn er extra middelen om binnensteden en bedrijventerreinen te verbeteren, en komt er extra geld voor de jeugdzorg. Gemeenten krijgen extra geld om de tekorten in de jeugdzorg te verminderen, zodat er meer tijd voor gemeenten is om de uitgaven onder controle te krijgen”, aldus de CDA-fractievoorzitter.

Ook D66-leider Jetten roemt in een eerste reactie het afschaffen van de overdrachtsbelasting. Hij is eveneens in zijn nopjes met het extra geld dat de cultuursector krijgt toebedeeld. „Eerder al 700 miljoen euro voor de makers, nu 15 miljoen euro voor kleinere theatergezelschappen en muziekgroepen.”

PvdA-leider Lodewijk Asscher kondigde na het bekend worden van de nieuwe rijksbegroting vrijwel meteen de inmiddels traditionele tegenbegroting aan. Daarin stellen PvdA, GroenLinks en SP hogere investeringen voor om de woningnood te lenigen. Ook willen ze de stijging van de huren tegengaan en structureel hogere zorgsalarissen. Dat het kabinet komend jaar 1 miljard euro minder uittrekt voor onderwijs noemt de PvdA-leider „onbegrijpelijk.”

Asscher wil ook een streep halen door de banenplannen van het kabinet. Hij noemt het een illusie dat lagere winstbelastingen voor grote bedrijven gunstig zouden uitpakken voor de werkgelegenheid. „Dat geld gaat naar de aandeelhouders.” De PvdA vindt ook dat het derde noodsteunpakket van het kabinet dat per 1 oktober moet ingaan een baangarantie voor werknemers dient te bevatten. „We moeten niet zomaar 11 miljard uitgeven en ons verder neerleggen bij voorspellingen dat er over een tijdje 150.000 mensen extra werkloos zijn. Begeleid mensen van werk naar werk”, aldus Asscher.

Echt nodig

SP-leider Marijnissen riep het kabinet op te kiezen voor de groepen die dat nu echt nodig hebben. „Het is niet eerlijk dat zorgverleners massaal in actie moeten komen, maar afgescheept worden met een kleine eenmalige bonus en een applaus. Je kunt in deze crisis beter luchtvaartmaatschappij zijn dan verpleegkundige.”

GroenLinks was dinsdag van alle oppositiepartijen al het verst met het fileren van de begroting. Zo ontdekte de partij tot woede van voorman Klaver dat investeringen in duurzaamheid zijn uitgezonderd van de bijzondere investeringskorting waar het kabinet 2 miljard euro voor uittrekt. In de stukken staat volgens GL bovendien te lezen dat er na het verstrijken van de tweejarige regeling jaarlijks eenzelfde bedrag met hetzelfde doel, namelijk belastingverlaging van grote bedrijven, zal worden ingezet.

Opmerkelijk vindt hij ook de storting van 300 miljoen van de overheid in een solvabiliteitsfonds van werkgeversorganisatie VNO-NCW. „Daar is dus wel geld voor, voor de lonen in de zorg niet.” Ergernis is er ook bij GroenLinks omdat het kabinet de begrote opbrengsten van de CO2-heffing voor industriële bedrijven voor de komende jaren op nul heeft vastgesteld. De verklaring ligt volgens de partij voor de hand: vanwege de coronacrisis heeft het kabinet besloten om de zogenaamde vrijgestelde uitstoot (ook wel aangeduid met de term dispensatierechten) vooralsnog te maximeren. Financiën verwacht dat de meeste bedrijven daardoor pas in 2024 iets van de heffing merken. „Deze begroting is een overwinning voor de lobby van de multinationals.”

Een extra gezamenlijke wens uit de tegenbegroting van GroenLinks, SP en PvdA is om ook de lonen van leerkrachten en agenten structureel te verhogen. Daarvoor moeten dan wel de belastingen voor grote bedrijven en rijke particulieren omhoog. Ook willen ze af van de verhuurderheffing voor woningcorporaties.

Ronduit negatief

Het oordeel van PVV en FVD is ronduit negatief. „Elk jaar komt Rutte weer met koopkrachtbeloftes waar niks van terechtkomt, terwijl hij wel tekent voor miljarden naar Zuid-Europa”, zei Wilders. FVD-leider Baudet constateerde: „Iedereen krijgt weer een cadeautje, maar het grote plaatje is dat we ons land in de uitverkoop zetten door klimaat, immigratie en EU. Die plannen gaan gewoon door.”