Dertienduizend daklozen na grote brand in overbevolkt Grieks vluchtelingenkamp. Beelden van dikke rookwolken, van kinderen en volwassenen levend onder de blote hemel, gingen de wereld over. Ik voelde ongemak en schaamte bij het zien ervan. Staken vluchtelingen zelf de boel aan, of deden eilanders dat? Waarom deze vermoedelijke pyromanie? Een noodkreet van vluchtelingen en autochtonen samen: zo kan het niet langer?

Een humanitaire oplossing lijkt niet nabij. Vluchtelingen blijven komen. De vraag is hoeveel een samenleving aankan. Niet alleen Lesbos, ook Nederland zucht onder overlastgevers. Het zijn vooral kanslozen uit veilige landen, jonge mannen uit Noord-Afrika die ook hun directe omgeving terroriseren. Maar scheer niet alles en ieder over dezelfde kam.

Onlangs schreven Volkskrant en Elsevier over Syrische vluchtelingen, van wie er inmiddels ruim 100.000 uit de eerste generatie in Nederland wonen. Zij gaan door voor ”modelvluchtelingen”. Niettemin wreken oorlogstrauma’s zich, resulterend in veel psychische ontwrichting. Is dat vreemd? Hoe langer mensen massaal in kampen opgesloten zitten, des te erger het wordt.

De animo om meer vluchtelingen op te nemen dan de afgesproken quota is inmiddels miniem. Het leidde tot een politieke deal in de Kamer vorige week. Vooruit: 100 nu erbij, maar dan volgend jaar 100 minder. Ook Duitsland, Zweden en Denemarken, die ooit riepen: „Wir schaffen das”, ”schaffen” het niet meer. Waarom? Omdat de integratie te wensen overlaat. Daarbij voeden sociale media de antistemming. In het recente Kamerdebat voelden de regeringspartijen de hete adem van PVV en FVD in hun nek. Twitterberichten als van Wilders (2018): „Ze hebben nu wel genoeg geprofiteerd van onze bijstand. Stuur ze terug naar Syrië, dan komen hier veel woningen vrij voor eigen mensen en besparen we miljoenen aan uitkeringen” vinden een warm onthaal. Zeker bij toenemend ongenoegen over het regeringsbeleid. Sociale voorzieningen werden uitgekleed. De trein van lastenverhoging en groeiende ongelijkheid dendert voort. Zorg en onderwijs kampen met grote problemen. Sociale huurwoningen werden massaal verkocht. En dan is een zondebok snel gevonden: de vreemdeling in de poort. De coronacrisis maakt het er niet beter op.

De hele situatie voelt ongemakkelijk, evenals Jezus’ woorden: „Alles dan wat gij wilt dat u de mensen doen, doet gij hun ook zo, want dat is de wet en de profeten.” Levend van genade word ik gedreven goed te doen aan mijn naaste. Ook aan de vreemdeling.