Consensus helder: vooral mens verantwoordelijk voor verandering van klimaat
Veruit de meeste wetenschappers zijn het met elkaar eens dat de mens de hoofdverantwoordelijke is van de huidige klimaatverandering. Het volgen van deze consensus in het maatschappelijk debat blijft de beste weg.
Wim Eradus stelt dat de klimaatconsensus politiek geladen is (RD 23-7). Onder wetenschappers zou meer verdeeldheid heersen over de vraag of de mens verantwoordelijk is voor de klimaatverandering dan nu in het debat blijkt. Klimaatsceptici zouden geen of minder ruimte krijgen hun bevindingen te publiceren. Daarmee reageert Eradus op mijn oproep om de klimaatconsensus serieus te nemen (RD 2-7).
Mijn vorige artikel is samen te vatten in twee stellingen. De eerste stelling is dat het wetenschappelijke debat en het maatschappelijke debat gescheiden van elkaar moet worden gevoerd. Eradus lijkt hier weinig tegen in te brengen. Als de wetenschappelijke consensus politiek geladen is, zoals hij stelt, dan is dat een extra reden om wetenschap en politiek beter te scheiden.
Gepasseerd station
Mijn tweede stelling is dat het goed is om de consensus te volgen als je zelf geen deskundige bent. Om deze stelling te betwisten, zou Eradus eigenlijk met een alternatieve, betere methode moeten komen. Dat doet hij echter niet. Hooguit toont hij aan dat zelfs de beste methode niet zo goed is, omdat de klimaatconsensus politiek geladen is.
Is de klimaatconsensus die de mens als hoofdverantwoordelijke aanwijst voor de klimaatverandering echt politiek geladen? Daar vallen de nodige vraagtekens bij te zetten. Het is voor klimaatsceptici wellicht moeilijker om hun werk gepubliceerd te krijgen. Dat komt doordat hun stellingname in feite een gepasseerd station is. Ze gaan in tegen de conclusies van een grote verzameling wetenschappelijke literatuur, en vanzelfsprekend ligt de bewijslast dan hoger.
Ook in de media valt het mee met de veronderstelde censuur. Een onderzoek onder leiding van klimaatwetenschapper Verheggen uit 2014 laat juist zien dat klimaatsceptische wetenschappers buitenproportioneel vaak in de media terechtkomen.
Of de klimaatconsensus politiek geladen is, kan veel beter bepaald worden door naar het ontstaan ervan te kijken. Dan blijkt dat deze overeenstemming onder wetenschappers juist begon te groeien in een periode dat veel experts (geologen) verbonden waren met de olie-industrie. In 2018 berichtte De Correspondent dat olieconcern Shell al in 1988 een intern rapport publiceerde waarin gewaarschuwd werd voor door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Als er sprake was van persoonlijke en politieke belangen dan hebben deze de klimaatconsensus juist tegengewerkt. Shell is immers niet gebaat bij de conclusie dat de mens hoofdverantwoordelijke is van de klimaatverandering.
Meerdere methodes
De vraag is nu wat de wetenschappelijke consensus in het klimaatdebat precies is. Eradus stelt dat aannames over de eenstemmigheid onder 97 procent van de wetenschappers vooral gebaseerd is op een onderzoek van Cook met anderen uit 2013. Volgens dat onderzoek luidt die overeenstemming dat de mens hoofdverantwoordelijk is voor de klimaatverandering.
Om te weten te komen wat de wetenschappelijke consensus is, zijn er echter meerdere methodes dan het onderzoek van Cook. Als we bijvoorbeeld kijken naar de belangrijkste wetenschappelijke organisaties –bijvoorbeeld de American Geophysical Union, de American Meteorological Society en de Geological Society– dan onderschrijven deze vrijwel zonder uitzondering de consensus met de mens als hoofdverantwoordelijke voor de klimaatverandering. Deze organisaties vertegenwoordigen tienduizenden deskundigen van over heel de wereld.
Bij de werkwijze van Cook vallen inderdaad vraagtekens te zetten, maar in hetzelfde onderzoek gebruikte hij nog een andere methode die zijn conclusie onderstreepte. Op verzoek beoordeelden 1189 wetenschappers hun eigen artikelen of daarin de stelling dat de mens de hoofdverantwoordelijke van de klimaatverandering is geaccepteerd of juist verworpen wordt. Hieruit volgde een consensus van tussen de 96 en de 98 procent.
Het eerdergenoemde onderzoek van Verheggen peilde 1868 klimaatonderzoekers naar hun visie op klimaatverandering. Onder de groepen van wetenschappers met de meeste expertise lag de consensus boven de 90 procent. Net als bij drie andere onderzoeken –van Doran & Zimmerman, Anderegg en Stenhouse– constateerde het onderzoeksteam van Verheggen dat de eenstemmigheid toeneemt met de deskundigheid. Onder wetenschappers met grote deskundigheid heerst dus een sterkere consensus dat de mens hoofdverantwoordelijke is van de huidige klimaatverandering.
Net als De Korte, Van der Tang en Eradus ben ik geen deskundige op het gebied van klimaatverandering. De klimaatwetenschappers die ik ken, worden niet gedreven door een bepaalde politieke ideologie maar door wetenschappelijke interesse. Voorlopig vertrouw ik daarom maar op hun deskundigheid.
De auteur studeert aardwetenschappen en filosofie en is commissielid Duurzame Ontwikkeling voor SGP-jongeren.
