Op zondag 15 maart overschrijdt Nederland de grens van duizend besmettingen als gevolg van de ziekte Covid-19, veroorzaakt door het nieuwe coronavirus. Het kabinet treft rigoureuze maatregelen, die als een ”intelligente lockdown” worden gepresenteerd. De kern ervan is het anderhalve meter afstand houden. Premier Rutte verklaart op 7 april in een persconferentie dat Nederland zich moet voorbereiden op een anderhalvemetersamenleving. Doordat hij en zijn ministers er daarna voortdurend op hameren dat anderhalve meter afstand houden het nieuwe normaal is, zit het al snel tussen onze oren.

Niet genoeg kan worden benadrukt dat dit nieuwe normaal in velerlei opzichten allesbehalve normaal is. Dit geldt bijvoorbeeld voor de (vergaande) inperking van de grondwettelijke vrijheid van godsdienst. Het verbod op religieuze bijeenkomsten met meer dan dertig personen binnen gebouwen staat daarmee op gespannen voet, zo schrijft de Raad van State op 25 mei in zijn uitleg aan de Tweede Kamer. De uitleg dat door maximering tot dertig personen er toch nog gebruik van enige betekenis mogelijk is, kan volgens het adviescollege slechts soelaas bieden in een acute situatie en voor een korte periode. Van beide criteria is echter geen sprake meer. Bovendien is de maximering tot dertig personen, zonder dat daarbij rekening wordt gehouden met de grootte van het kerkgebouw, niet redelijk en niet proportioneel te noemen.

Faillissementsgolf

Verder leidt de lockdown in het algemeen en het anderhalve meter afstand houden in het bijzonder tot enorme schade voor economie, gezondheid en samenleving.

Voor veel bedrijven is die anderhalve meter onwerkbaar, verliesgevend en uiteindelijk verwoestend. De Nederlandsche Bank (DNB) vreest dan ook voor een diepe recessie en voorspelt dat honderdduizenden Nederlanders hun baan zullen verliezen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zit er een ongekende faillissementsgolf aan te komen. Zo verwacht ruim 22 procent van de kleinere bedrijven (ongeveer 300.000) en 36 procent van de horecaondernemers de crisis niet te overleven.

Mensonterend

In het bijzonder op het sociale vlak blijkt, naast de abnormaliteit, ook de onmenselijkheid van het nieuwe normaal. Fysiek afscheid nemen van dierbaren met corona is vaak niet mogelijk. Dat maakt volgens hoogleraar Jos de Keijser rouwen heel moeilijk, veroorzaakt veel leed en kan op termijn leiden tot een toename van psychische klachten. De kille afstand van anderhalve meter maakt een begrafenis tot een minimalistisch en sober afscheid.

Ouderen en zorgbehoevenden zitten maandenlang in eenzame opsluiting, verstoken van elk direct contact met familie. Geen bemoedigende schouderklop, geen aai over het haar, geen kus op de wang. Ronduit mensonterend. Hiervoor moet gelden: eens maar nooit meer! Temeer omdat volgens medisch ethicus Erwin Companje de psychologische effecten van isolatie enorm zijn en langdurige negatieve effecten kunnen hebben op de kwaliteit van leven.

Coronadashboard

Nu we drie maanden verder zijn, blijkt genoegzaam uit de cijfers van het RIVM dat de epidemie (nagenoeg) voorbij is, er nauwelijks nog sterfgevallen zijn, het aantal besmettingen per dag drastisch is afgenomen en overbelasting van de zorgsector niet langer dreigt. Hierom is in ieder geval het handhaven van de anderhalvemeternorm volslagen disproportioneel en daarom niet langer te rechtvaardigen.

Voor de beeldvorming is het ook van belang hierbij te betrekken dat in Nederland dagelijks ruim vierhonderd mensen overlijden. In de afgelopen week overleden gemiddeld vier mensen per dag aan Covid-19. Dat is ongeveer 1 procent van het aantal dat dagelijks overlijdt. Hiermee wil ik absoluut niets afdoen aan de ernst van ieder overlijden en het leed van de nabestaanden, maar dit is nu wel de realiteit. Daarom kan het niet zo zijn dat de volksgezondheid nog maandenlang het allesbepalende criterium blijft in de corona-aanpak. Het kabinet dient de anderhalvemeternorm daarom zo snel mogelijk af te schaffen.

De tot in den treure geuite vrees voor een nieuwe opleving van het virus maakt dit niet anders. Door diverse maatregelen, nieuwe inzichten, opgedane ervaringen en het in gebruik genomen ”coronadashboard” is men beter voorbereid en ook sneller in staat om gerichter een virusuitbraak op te sporen en te bestrijden.

Kort geding

Hopelijk breekt bij het kabinet het inzicht door dat de anderhalvemeternorm behalve abnormaal ook nog eens disproportioneel is en ons land onevenredig grote schade berokkent. In het andere geval is het woord aan de rechter. Op 25 juni dient een kort geding tegen de Staat der Nederlanden, aangespannen door de stichting Viruswaanzin. Wellicht maakt de rechter een belangenafweging die evenwichtiger is, door wél te oordelen dat de maatregelen disproportioneel zijn en aldus een einde te maken aan het ”nieuwe normaal”.

De auteur is werkzaam bij de Belastingdienst.



We plaatsten een stelling hierover op ons Facebook- en Instagramkanaal. Bekijk hier de reacties: