In de omtrek liggen grote havezaten en landgoederen tussen houtwallen, bossen en velden. In het dorpscentrum staan historische panden strak aan kleine straatjes. Rond het Kerkplein zit het vol met winkeltjes, een Indisch restaurant, een bloemenshop en de HEMA.

Midden op het plein staat, omringd door hoge bomen, de Grote Kerk, een pseudobasiliek, een pláátje. Een vrouw die net de HEMA uitkomt, zegt: „Die kerk, daar kom ik nooit. Maar ik word er wel blij van als ik ’m zie.”

Kerkklokken

Half elf in de ochtend. Zwaar beieren de kerkklokken over het dorp. Herman Nijeboer, die met zijn fiets op het Kerkplein staat, weet waarom de klokken luiden: „Er wordt nu een overledene uit huis gedragen. Dat zou iemand van de protestantse gemeente kunnen zijn, maar ook iemand van een van de andere kerken op het dorp. De toren is van de burgerlijke gemeente, en de klokken dus ook. Wie bij een begrafenis de klok geluid wil hebben, moet bij de gemeente zijn.”

Nijeboer (75) is beheerder van het archief van de protestantse gemeente Dalfsen. ‘s Zomers, als de kerk geopend is voor toeristen, is hij een van de gastheren. In de kerkzaal vertelt hij het verhaal van Dalfsens prille begin: „Rond het jaar 1050 is het leven in deze regio begonnen, op een hoge zandrug aan de Vecht. Alles was woest en ledig. Maar de Vecht was al zo’n beetje de levensader.”

Dalfsen bezit ook een kasteel dat het ritme van het leven in deze contreien bepaalde, Kasteel Rechteren, een ongenaakbaar slot uit de twaalfde eeuw, nog steeds bewoond door een aanzienlijke familie. Het staat op een eiland in de Vecht. De geschiedenis van de kasteelbewoners en die van de kerk grijpt met enige regelmaat in elkaar, zegt Nijeboer. „Mede dankzij de adel heeft Dalfsen zo’n prachtige kerk.”

Plezierig dorp

Dalfsen telt zo’n 9000 inwoners. Van hen zitten er op zondagmorgen zo’n 250 in de Grote Kerk, die in gebruik is bij de protestantse gemeente. Het dorp heeft ook een vrijgemaakt gereformeerde kerk met twee wijkgemeenten, Oost en West, een Nederlands gereformeerde kerk, de gereformeerde kerk (hersteld), een gereformeerde kerk, de evangelische Vechtstroomgemeente en een grote rooms-katholieke parochie. De voormalige synagoge (ooit de kleinste van Nederland) is in gebruik als cultureel centrum.

Nijeboer: „Dalfsen is een plezierig dorp om te wonen. Het is nog echt een dorp, en dat willen we graag zo houden. De mensen kennen elkaar en groeten elkaar op straat. Alle winkels die een mens nodig heeft, zijn er. Wij hoeven voor de boodschappen echt niet naar Zwolle.”

Dalfsen is ook best een kerks dorp, vindt Nijeboer, ook al gaan velen op zondag niet naar de kerk. „Gelovig zijn, zit niet in kerkgang alleen. We gaan prettig met elkaar om. Misschien hoort dat ook wel bij kerks zijn. Omzien naar elkaar is toch een christelijke deugd.”

Hoe zou Nijeboer de protestantse gemeente typeren? „Dit is een gemeenschap van mensen die door Jezus Christus verbonden is met God. Vanuit die gedachte willen we in de wereld staan. De boodschap is hier: zie naar elkaar om. Heb de naaste lief. En dat alles tot eer van God.”

In het koor ligt, tussen twee grote kaarsen, een opengeslagen Bijbel, bij Psalm 26: „Doe mij recht, Here, want ik heb in onschuld gewandeld.” In een nis ligt een oude kanselbijbel uit 1867.

Iets buiten het centrum staat de rooms-katholieke Cyriacuskerk, een donker gebouw uit de jaren dertig van de vorige eeuw. De Mariakapel is geopend. Er branden acht kaarsjes. In het gastenboek schreef iemand vanmorgen: „Voor mijn lieve man en voor de wereldvrede.”

serie Kerken langs de Vecht

Vierdelige serie over het kerkelijk leven langs de Overijsselse Vecht, van Dalfsen tot Hardenberg.