Fotoboek van oer-Zeeuwen ontroert
Dijken, zee, strand, schorren, slikken, haventjes en het altijd hongerige gekrijs aan de vogelboulevard. Het foto-essay “Zuver Zeeuws” biedt een kijkje op deze onbekende, maar indringende kant van een van onze mooiste provincies: Zeeland.
Ze kwamen elkaar tegen op Facebook en ontdekten dat ze vrijwel hetzelfde deelden met hun volgers: het niet-alledaagse, verstilde en ook wel rauwe beeld van een provincie in beweging. Soms waren de beelden voorzien van een korte tekst. Het is een stuk Delta dat toeristen veelal mijden: de stilte, de weidsheid, maar ook de eenvoud van het gewone.
Schrijver-journalist Cees Maas uit Veere en grafisch-vormgever Jan van Broekhoven uit Zuidzande, beiden ras-Zeeuwen, vonden elkaar binnen het social medium. Beiden met hun camera op zoek naar het pure Zeeuwse. Ieder met zijn eigen stijl, maar verbonden in het elimineren van iedere afleiding in het beeld. Een aangezien kleur ook een dissonant is, zijn alle foto’s per definitie zwart-wit.
Een ander terugkerend aspect is het minimalisme. De focus ligt bij beide mannen veelal op één, soms geïsoleerd, onderwerp.
Beide fotografen kiezen hun eigen positie. Maas: „De foto’s van Jan zijn creatief. Ieder ander zou zijn geselecteerde objecten voorbij zijn gelopen.” Van Broekhoven: „Cees fotografeert erg technisch, met lange sluitertijden, waardoor landschappen verstillen. Ik heb altijd gedacht: zo zou ik het ook graag willen kunnen.”
De Zeeuw-Vlaamse vormgever legt uit: „Eigenlijk zijn het beladen foto’s die ontroeren en emoties losmaken. We laten hiermee een stuk van onszelf zien. Ieder mens heeft bagage die hij met zich meedraagt. Dat geldt ook voor ons. Onmiskenbaar zie je dat terug in de beelden. Het zijn vaak geen vrolijke foto’s. Ze vormen onze spiegel. We leggen niet alleen het landschap bloot, maar ook onszelf.”
Voor beiden was fotograferen en het maken van een fotoboek een vorm van therapie. „Eigenlijk geldt dat voor iedere kunstenaar. En zo probeer je, net als een landschapsschilder, op je eigen manier vast te leggen wat je ziet. Het is geen hoogdravende fotografie. We werden, zeg maar, niet gehinderd door enige kennis van zaken. Maar het is een vorm van fine-art zoals deze in de jaren dertig van de vorige eeuw ontstond: minimaliseren, donkere luchten, vaak tegenlicht en zonder enige romantiek. Wat we hebben gedaan is de tijd even stilzetten.”
Geen stijlbreuk
Dat beide fotografen een eigen stijl hanteren, zien ze zelf niet als een bezwaar. „Het boek is geen stijlbreuk, de stijlen versterken elkaar. Door de strakke lay-out is één project geworden.”
Hoewel de bundel de ‘achterkant’ van Zeeland belicht en ondanks de titel, is het volgens de auteurs niet een specifiek regionaal project. „We fotograferen geen klederdrachten, toeristen of bijzondere Zeeuwse highlights. Je zou zoiets ook in Drenthe kunnen maken. Maar het gaat puur om onze visie op dit gebied en het gevoel dat het oproept. De meeste mensen kennen deze provincie alleen van uitbundige toeristische beelden. Dit is de andere kant van Disney-Zeeland. Vandaar ook de titel van het boek: ”Zuver Zeeuws”.”
Enorm karwei
Van Broekhoven en Maas omschrijven hun project als een enorm karwei. „Dit is het resultaat van een groot aantal tochten en een selectie uit duizenden foto’s. De lay-out hebben we zelf gedaan en die is ook diverse eren gewijzigd.”
Spraakmakend
Dat het tot een spraakmakend fotoboek is gekomen, verbaast beide fotografen nog steeds. „We zeiden twee jaar geleden gekscherend tegen elkaar: „Eigenlijk zouden we deze foto’s naar een uitgever moeten sturen”. In de wetenschap dat geen enkele publicist zich in deze tijd nog aan een fotoboek waagt. Tot onze grote verbazing was uitgever De Boer De Ruiter direct enthousiast.”
”Zuver Zeeuws” (ISBN: 9789079875894) kost 30 euro en bevat een selectie van honderd zwart-witfoto’s. Het boek heeft een formaat van 280 x 204 mm, is genaaid gebonden en telt 212 pagina’s. Het bevat ook korte teksten, die de foto’s weliswaar niet verklaren, maar ze wel met elkaar verbinden en er een betekenislaag aan toevoegen.