Ook deze burgemeester is blij dat oud en nieuw voorbij is. Al begin oktober klinken er in ons dorp Sliedrecht –en in vele andere plaatsen in Nederland– zware dreunen. Die komen niet van legaal knalvuurwerk, maar van illegaal knalvuurwerk met exotische en stoere namen als Cobra6, Shark3, Bigboy of shells. Dit illegale knalvuurwerk komt hoofdzakelijk uit Polen en heeft een ontploffingskracht die levensgevaarlijk is. Het is niet voor niks verboden.

De overlast is groot: mensen schrikken wakker, dieren durven niet naar buiten en straatmeubilair wordt opgeblazen. Na vier jaar intensief en creatief bestrijden van de overlast ben ik het meer dan zat. Minister Grapperhaus, geef mij als burgemeester de middelen om effectief op te treden tegen illegaal vuurwerk. Zorg dat deze ‘bommen’ onder de Wapenwet vallen. Hierdoor lopen overtreders het risico op een serieuze gevangenisstraf en ontstaat de mogelijkheid tot preventief fouilleren. Dat vergroot de pakkans. Dan pas kunnen we de echte overlast aanpakken.

Papieren granaat

Een jaar of zes, zeven geleden hoorde ik die zware en felle knallen voor het eerst. Om de overlast in kaart te brengen en aan te pakken, heeft de gemeente Sliedrecht in 2017 een vuurwerkdetectiesysteem geïnstalleerd. Alles boven de 160 decibel is zeker vuurwerk van een illegale oorsprong. Wat er net onder zit waarschijnlijk ook. Het legale knalvuurwerk klinkt niet zo hard en wordt pas drie dagen voor 31 december verkocht. Sinds 2017 is er in november en december een forse toename van juist de harde knallen: van ruim 300 in 2017 naar bijna 800 in 2018 en de afgelopen jaarwisseling gaat daar zeker ruim overheen. Daarnaast zag ik dit jaar met eigen ogen met welk levensgevaarlijk vuurwerk hulpverleners worden belaagd. Ik was op pad met onze handhavers en had de twijfelachtige eer vooraan te lopen toen een bal van 10 centimeter doorsnee naar ons toegegooid werd en ontplofte. Zo’n papieren granaat is het standaard illegale zware vuurwerk. Je blaast er een koelkast makkelijk mee op en een auto blijft zeker niet schadevrij. Mijn inwoners noemen het dorp tijdens de jaarwisseling een oorlogsgebied en ze hebben gelijk.

Bestookt

Handhaven dus, dat lijkt me duidelijk. En niet zoals nu met het betrappen op heterdaad. Illegaal vuurwerk hoort thuis onder de Wapenwet. Met alle bevoegdheden voor handhaving die daarbij horen. In 2017 deed de politiebond ACP dit voorstel al eerder. En terecht, want onze hulpverleners worden echt zelden met legaal vuurwerk bestookt. Een Kamermeerderheid liet het onderzoeken, waarna de minister constateerde dat de huidige wetgeving volstaat. Misschien was dat zo 2017, maar zeker niet meer in 2020. Deze uitbreiding van bevoegdheden is echt hard nodig. De praktijk is nu dat kinderen van een jaar of twaalf met astronautjes gepakt en naar Halt gestuurd worden. Terwijl de echte overlastgevers met hun bommen wegkomen. En als je hen al pakt, is de boete 400 euro. Dat is te overzien als je het deelt met je vrienden. Eerder al heb ik met het OM geprobeerd om preventief fouilleren op illegaal vuurwerk in Sliedrecht mogelijk te maken. Helaas biedt de wet die ruimte nu niet.

Als we geweld tegen onze hulpverleners willen terugdringen, moeten we beginnen met het illegale vuurwerk van de straat halen. Een knal horen is automatisch fouilleren, in beslag nemen, echt straffen en de distributieketen oprollen. Dan kunnen we veel ellende voorkomen.

Kinderen van acht

En een totaalverbod op consumentenvuurwerk dan? Dat is een uitstekend idee voor het milieu en het voorkomen van ongelukken. Maar het gaat niet helpen bij het voorkomen van overlast door deze illegale bommen. Sterker nog, de frustratie bij inwoners zal alleen maar toenemen: „Vuurwerk is allemaal verboden, burgemeester: doe er iets aan.” Een totaalverbod lijkt een makkelijke schijnoplossing. Vuurwerk is nu al 365 dagen per jaar verboden. We gedogen het een paar uur per jaar. Een totaalverbod op consumentenvuurwerk zal het illegale vuurwerk zeker niet stoppen, als we niets doen aan de wijze waarop we kunnen handhaven en straffen.

Tijdens het uitdelen van vuurwerkbrillen op basisscholen merkte ik dat het geen uitzondering is wanneer kinderen van acht, negen jaar al een Cobra6 afgestoken hebben. Ze vinden het nog volstrekt normaal ook. Zo makkelijk is het dus al te krijgen. Dát moet veranderen. Het is levensgevaarlijk. En dat moet gevolgen hebben voor wie dit verhandelt en afsteekt.

Minister Grapperhaus: Illegaal vuurwerk is net zo gevaarlijk als een wapen. Het wordt zelfs gebruikt als een wapen. Behandel het ook als een wapen!

De auteur is burgemeester van de gemeente Sliedrecht.